Ili lyashi lili pa ŋuni iitungulula ku buuci iyaleitwa ukuti Ngede, elyo no mulumendo wakaso Gingile. Ubushiku bumo ilyo Gingile aali mu mpanga alelunga, aumfwile aka kooni ka Ngede kalelila. Gingile aatontokenye pa buuci, awe na mate mu kanwa yasabuka. Gingile aaliminine aumfwikisha, uku ninshi aleefwailisha mpaka akamona mu misambo ya muti pa muulu wa mutwe wakwe. “Citiki-citiki-citiki,” efyalelila akooni, elyo kaima kapupuka ukufuma ku muti ukuya kuli umbi. “Citiki-citiki-citiki,” kalemwita, uku ninshi kaletanauka ku miti no kuloleela pa kushininkisha ukuti Gingile aleekakonka.
Jen la historio de Ngede, la Mielgvida Birdo, kaj avida junulo nomata Gingile. Unun tagon dum Gingile estis ĉasanta li aŭdis la vokon de Ngede. La buŝo de Gingile komencis akvumi pro la penso pri mielo. Li haltis kaj aŭskultis atente, serĉante ĝis li vidis la birdon en la branĉoj super sia kapo. “Ĉitik-ĉitik-ĉitik”, krakis la birdeto, dum li flugis al la sekva arbo, kaj la sekva. “Ĉitik, ĉitik, ĉitik”, li vokis, haltante de tempo al tempo por esti certa, ke Gingile sekvas.
Panuma ya kashita kanoono, bafika pa mukunyu uukalamba. Ngede alatanauka nga uupenene mu misambo. Elyo aikala pa musambo umo no kuŋunusha umutwe kwati aleecesha Gingile ukuti, “Ubu apa! Isa nomba. Cinshi uleekokwela?” Gingile taamwene inshimu ku muti ukufuma apo aiminine lelo alicetekele ukuti Ngede teeti abeepe.
Post duonhoro ili atingis grandan sovaĝan figarbon. Ngede freneze saltetis inter la branĉoj. Li tiam staris sur unu branĉo kaj klinis sian kapon al Gingile kvazaŭ dirante, “Jen ĝi! Venu nun! Kio okupas vin tiom longe?” Gingile ne povis vidi iujn abelojn de sub la arbo, sed li fidis Ngede.
Efyo aabikile ifumo lyakwe mwisamba lya cimuti, alonganika utusansu akosha umulilo. Elyo umulilo wayakile, aabulile akamuti akatali akauma akabiika pa mulilo. Gingile aalishibe na kale ukuti aka kamuti kaalefuusha saana icuushi nga kalepya. Aatampile ukuniina ku muti, aasumine ku lubali lwa kamuti ukwatalele ukushalefuuka cuushi.
Do Gingile demetis sian ĉaslancon sub la arbon, kunigis kelkajn sekajn branĉetojn kaj faris fajreton. Kiam la fajro bone brulis, li metis longan sekan bastonon en la koron de la fajro. Ĉi tiu ligno estis speciale konata fari multon da fumo dum ĝi brulis. Li komencis grimpi, tenante la malvarmetan finon de la fumanta bastono en siaj dentoj.
Mu kashita kanoono aumfwa uko inshimu shilelila. Shalefuma no kwingila mu lupako lwa cimuti – umo shaleikala. Cilya Gingile afika pa lupako, aingisha ulubali lwa kamuti ukwalefuuka icuushi mu lupako. Inshimu shalapupuka ukufumamo, nashikalipa. Shapupuka shaya pantu tashatemenwe icuushi – lelo lintu tashilaya shimo shasha shamusuma shamushiila ne imbola ishakalipa.
Baldaŭ li aŭdis la laŭtan zumadon de la okupataj abeloj. Ili eniris kaj eliris el kavaĵo en la arbotrunko – sia abelujo. Kiam Gingile atingis la abelujon, li puŝis la fumantan finon de la bastono en la kavon. La abeloj elflugis, koleraj kaj kruelaj. Ili forflugis pro la fumon – sed ne antaŭ ol ili donis al Gingile dolorajn pikilojn!
Cilya inshimu shaya, aingisha ukuboko mu lupako. Asendamo ifipeepe, ifyaisula ubuuci ne fyana fya nshimu ifyaina. Abiika ifipeepe bwino-bwino mu kacoola aakobeeke pa kubeya atampa no kwikila.
Kiam la abeloj estis ekstere, Gingile puŝis siajn manojn en la neston. Li elprenis manplenojn da la peza mielĉelaro, gutanta per riĉa mielo kaj plena de dikaj, blankaj larvoj. Li metis la vaksaĵon zorge en la saketon, kiun li portis sur sian ŝultron, kaj komencis grimpi suben laŭ la arbo.
Ngede aaleetamba fyonse ifyaleecita Gingile. Aaleeloleela ukumushilako icipeepe icatikama pa kumutotela pafyo amutungulwile ku buuci. Ngede aile aleetanuka ku misambo aleepalamina panshi. Gingile asuka afika panshi ya cimuti. Ngede aikala pelibwe mupeepi no mulumendo alaaloleela icilambu.
Ngede fervore spektis ĉion, kion Gingile faris. Li atendis, ke li lasu dikan pecon de mielĉelaro kiel dankoferon al la Mielgvidisto. Ngede flirtis de branĉo al branĉo, pli kaj pli proksime al la tero. Fine Gingile atingis la fundon de la arbo. Ngede sidis sur rokon proksime al la knabo kaj atendis sian rekompencon.
Lelo Gingile aashimishefye umulilo, abuula ifumo lyakwe ayamba no kubwekela ku mushi ukwabula no kupoosa amaano ku kooni. Ngede alila ati, “Fikici-to! Fiki-to!” Gingile aiminina alolesha akooni, ayamba no kukaseka. “Mune uleefwaya ubuuci? Nine nacibomba incito yonse, nine inshimu shacisuma. Cinshi nalakupeelelako ubuuci bwandi?” Efyo aile no kuya. Ngede tepakufulwa! Lelo aalishibe ukuti akalandula.
Gingile estingis la fajron, prenis sian lancon kaj ekmarŝis hejmen, ignorante la birdon. Ngede kolere vokis, “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile haltis, fiksrigardis la birdeton kaj laŭte ridis. “Vi volas iom da mielo, ĉu ne, mia amiko? Ha! Sed mi faris la tutan laboron kaj ricevis ĉiujn de la pikojn. Kial mi dividu iun el ĉi tiu dolĉa mielo kun vi?” Poste li ekiris. Ngede furiozis! Ĉi tio ne estis maniero trakti lin! Sed li venĝos.
Ubushiku bumbi panuma ya milungu iingi, Gingile na kabili aumfwile Ngede aleita. Aibukisha ifyo ubuuci bwalowele, na kabili akonka akooni. Panuma yakupishanya Gingile mumbali ya miti, Ngede aikala mwisamba lya cimuti ca myunga pakuti atusheeko. “Ahh, ubuci bufwile ukuba kuli uyu muti,” efyatontonkenye Gingile. Bwangu-bwangu akosha akamulilo ayamba no kuniina ku cimuti, nasuma na kamuti akaleefuusha icuushi. Ngede ninshi naikala aleetamba.
Unun tagon plurajn semajnojn poste Gingile denove aŭdis la mielan vokon de Ngede. Li memoris la bongustan mielon, kaj fervore sekvis la birdon denove. Post gvidado de Gingile laŭ la arbara rando, Ngede haltis por ripozi en granda ombrela dornarbo. “Ahh,” pensis Gingile. “La abelujo devas esti en ĉi tiu arbo.” Li rapide faris sian malgrandan fajron kaj komencis grimpi, la fumanta branĉo en liaj dentoj. Ngede sidis kaj rigardis.
Gingile aniina ku muti nomba camupapusha pantu taaleumfwa inshimu nga lyonse. Mu maano alaatontonkanya ati, “Limbi inshimu shaaba mukati kalupako ulutali.” Aya ku musambo umbi. Nomba ese aloleshe, baloleshanya ne mbwili. Imbwili tepakufulwa pa kuifulunganishisha utulo. Yatina amenso, no kwasama pa kulangisha ameeno ayatali ayatwa.
Gingile grimpis, miranta kial li ne aŭdis la kutiman zumadon. “Eble la abelujo estas profunde en la arbo,” li pensis al si. Li tiris sin supren laŭ alia branĉo. Sed anstataŭ la abelujo, li fiksrigardis la vizaĝon de leopardo! Leopardo tre koleris pro la kruda interrompo de sia dormo. Ŝi duonfermis la okulojn kaj malfermis la buŝon por malkaŝi siajn tre grandajn kaj tre akrajn dentojn.
Bwangu-bwangu Imbwili tailamufoola, Gingile apululuka ku muti. Mu kufwaya ukwikila lubilo-lubilo apusa umusambo, no kuya ponena panshi na luntu aifyutula ne nkolokoso. Aya ulubilo alesunta. Iceshuko, Imbwili yali no tulo tayamupepeeke. Ngede, iŋuni, efyo aalandwile. Gingile nao efyo aasambiliile.
Antaŭ ol Leopardo povis ĵeti sin al Gingile, li rapidis suben laŭ la arbo. Pro hasto, li maltrafis branĉon, kaj alteriĝis peze sur la teron tordante sian maleolon. Li marŝis kiel eble plej rapide. Feliĉe por li, Leopardo ankoraŭ estis tro dormema por postkuri lin. Ngede, la Mielgvidisto, venĝis sin. Kaj Gingile lernis sian lecionon.
Kanshi ilyo abaana bakwa Gingile bomfwa ili lyashi lyakwa Ngede, balacindika aka kooni. Lyonse nga bapanda ubuuci, balashilako iŋuni icipeepe ca buuci icikulu.
Kaj do, kiam la infanoj de Gingile aŭdas la historion de Ngede, ili respektas la birdeton. Kiam ajn ili rikoltas mielon, ili certe lasas la plej grandan parton de la mielĉelaro por Mielgvidisto.
Zulu folktale
Wiehan de Jager
Sandra Mulesu
bemba
4-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
