Iha sidade Nairobi ne’ebé okupadu, dook husi uma ne’ebé iha karinu, moris labarik mane sira ne’ebé la iha uma. Sira simu loron loron hanesan baibain. Iha dadeer ida, labarik mane sira ne’e haloot hela sira nia biti depois de toba kalan iha pavimentu leten. Atu hasees husi anin ninia malirin sira sunu ahi ho fóer sira. Entre labarik mane sira ne’e mak labarik ida naran Magozwe. Nia mak ho idade ki’ik loos.
En la okupata urbo Najrobo, malproksime de zorgema vivo hejme, loĝis grupo de senhejmaj knaboj. Ili bonvenigis ĉiun tagon kiel ajn ĝi venis. Unu mateno, la knaboj pakis siajn matojn post dormado sur malvarmaj trotuaroj. Por forpeli la malvarmon ili ekbruligis fajron per rubo. Inter la grupo de knaboj estis Magozwe. Li estis la plej juna.
Magozwe ninia inan-papa mate bainhira nia ho tinan 5 de’it. Nia ba hela ho ninia tiu. Nia tiu la tau matan ba nia. Nia la fó hahán natoon ba Magozwe. Nia halo labarik mane ne’e servisu todan barak tebes.
Kiam la gepatroj de Magozwe mortis, li havis nur kvin jarojn. Li iris loĝi kun sia onklo. Ĉi tiu viro ne zorgis pri la infano. Li ne donis al Magozwe sufiĉe da manĝaĵo. Li igis la knabon multe labori.
Ninia tiu baku, se Magozwe lamenta ka husu buat ruma. Bainhira Magozwe husu se nia bele ba eskola, ninia tiu baku nia no dehan “O beik tebes atu aprende sa de’it.” Depois de tinan 3 hetan tratamentu sira hanesan ne’e, Magozwe halai sai sees husi nia tiu. Nia komesa hela iha estrada.
Se Magozwe plendis aŭ demandis, lia onklo batis lin. Kiam Magozwe petis, ĉu li povas iri al lernejo, lia onklo batis lin kaj diris: “Vi estas tro stulta por lerni ion ajn.” Post tri jaroj de ĉi tiu traktado Magozwe forkuris de sia onklo. Li ekloĝis surstrate.
Moris iha estrada difisil tebes no labarik sira ne’e barak hetan difikuldade atu hetan hahán. Dalaruma sira hetan kastigu, dalaruma mós sira hetan baku. Bainhira sira moras, laiha ema ida atu ajuda sira. Grupu sira ne’e depende ba osan oituan sira ne’ebé sira hetan husi ema seluk ne’ebé sira husu, no husi fa’an plastik no halo resiklajen sira seluk. Moris ne’e difisil liu tan tanba baku malu ho grupu sira seluk ne’ebé hakarak kontrola parte balun husi sidade nian.
Strata vivo estis malfacila kaj la plej multo de la knaboj luktis ĉiutage nur por akiri manĝon. Foje ili estis arestitaj, foje batitaj. Kiam ili estis malsanaj, estis neniu por helpi. La grupo dependis de la malmulta mono, kiun ili akiris de almozpetado, kaj de vendado de plastoj kaj aliaj reciklado. La vivo estis eĉ pli malfacila pro bataloj kun rivalaj grupoj, kiuj volis regi partojn de la urbo.
Loron ida bainhira Magozwe buka hela hahán iha lixu fatin, nia hetan livru istória tuan naklees ida. Nia hamoos rai-rahun husi livru ne’e no tau iha ninia pasta. Loron loron tuir mai nia sei hasai livru ne’e no haree ba imajen sira. Nia lahatene lee liafuan sira ne’e.
Iun tagon, dum Magozwe trarigardis la rubujojn, li trovis malnovan ĉifonan rakontolibron. Li purigis la malpuraĵon de ĝi kaj metis ĝin en sian sakon. Ĉiutage poste li elprenis la libron kaj rigardis la bildojn. Li ne sciis kiel legi la vortojn.
Imajen sira ne’e konta istória kona-ba labarik mane ida ne’ebé boot sai pilotu ida. Magozwe dalaruma sei imajina sai hanesan pilotu ida. Dalaruma, nia imajina katak nia mak labarik ne’ebé iha istória ne’e nia laran.
La bildoj rakontis la historion de knabo, kiu fariĝis piloto. Magozwe revus esti piloto. Foje, li imagis, ke li estas la knabo en la rakonto.
Rai malirin no Magozwe hamriik iha dalan ninin hodi husu osan. Mane ida la’o hakbesika ba nia. “Ola, ha’u Tomas. Hau servisu besik iha ne’e, iha fatin ida ne’ebé o bele hetan buat balun atu han,” mane ne’e dehan. Nia hatudu ba uma kinur ida ho kaleng kor azul. “Hau espera o sei ba iha ne’ebá atu simu hahán balun?” nia husu. Magozwe haree ba mane ne’e, no depois nia dehan, “Talvez” no la’o sees tiha.
Malvarmis kaj Magozwe staris sur la vojo almozpetante. Viro iris al li. “Saluton, mi estas Tomaso. Mi laboras proksime ĉi tie, en loko, kie vi povas havi ion por manĝi,” diris la viro. Li indikis flavan domon kun blua tegmento. “Mi esperas, ke vi iros tien por iom manĝi?” li demandis. Magozwe rigardis la viron, kaj poste la domon. “Eble,” li diris, kaj foriris.
Iha fulan hirak ne’ebé tuir mai, labarik mane sira ne’ebé laiha uma sempre haree bebeik Tomas. Nia gosta ko’alia ho ema sira, espesialmente ema sira ne’ebé hela iha estrada. Tomas rona ba istória moris husi ema sira ne’e. Nia seriu no pasiensia, nunka hatudu malrespeitu ka rude. Labarik mane sira ne’e balun komesa ba uma kor kinur ne’e atu simu hahán iha meiudia.
Dum la sekvaj monatoj, la senhejmaj knaboj kutimis vidi Tomason. Li ŝatis paroli kun homoj, precipe homoj surstrate. Tomaso aŭskultis la rakontojn pri la vivoj de homoj. Li estis serioza kaj pacienca, neniam malĝentila aŭ senrespekta. Iuj el la knaboj komencis iri al la flava kaj blua domo por manĝi tagmeze.
Magozwe tuur hela iha pavimentu haree ba ninia livru istória ne’e bainhira Tomas tuur iha ninia sorin. “Istoria ne’e kona-ba saida?” Tomas husu. “Istoria ne’e kona-ba labarik mane ida ne’ebé sai pilotu,” Magozwe responde. “Labarik mane ne’e ninia naran saida?” Tomas husu. “Hau lahatene, ha’u lahatene lee,” Magozwe dehan neneik.
Magozwe sidis sur la trotuaro rigardante sian bildlibron, kiam Tomaso sidiĝis apud li. “Pri kio temas la rakonto?” demandis Tomaso. “Temas pri knabo, kiu fariĝas piloto,” respondis Magozwe. “Kiel nomiĝas la knabo?” demandis Tomaso. “Mi ne scias, mi ne scias legi,” diris Magozwe mallaŭte.
Bainhira sira hasoru malu Magozwe komesa konta ninia istória ba Tomas. Istória kona-ba ninia tiu no tansá nia halai sai husi uma. Tomas la ko’alia barak, no nia la dehan ba Magozwe saida mak nia tenke halo, maibé nia sempre rona didi’ak. Dalaruma sira sei ko’alia iha momentu sira han iha uma ho kaleng azul ne’e.
Kiam ili renkontiĝis, Magozwe komencis rakonti sian propran historion al Tomaso. Ĝi estis la rakonto de lia onklo kaj kial li forkuris. Tomaso ne multe parolis, kaj li ne diris al Magozwe kion fari, sed li ĉiam aŭskultis atente. Foje ili parolis dum ili manĝis ĉe la domo kun la blua tegmento.
Bainhira Magozwe iha tinan 10, Tomas fó ba nia livru istória foun ida kona-ba labarik husi foho ida ne’ebé sai jogadór tebe bola famozu bainhira nia sai boot. Tomas lee istória ne’e ba Magozwe dala barak. To’o iha loron ida nia dehan, “Ha’u sente to’o ona tempu atu o ba eskola no aprende atu lee. O nia hanoin oinsá?” Tomas esplika katak nia hatene fatin ida ne’ebé labarik sira bele hela ba no ba eskola.
Proksime al la deka naskiĝtago de Magozwe, Tomaso donis al li novan rakontolibron. Ĝi estis rakonto pri vilaĝa knabo, kiu kreskis esti fama futbalisto. Tomaso legis tiun rakonton al Magozwe multfoje, ĝis unu tago li diris, “Mi pensas, ke venis la tempo, por vi iri al lernejo kaj lerni kiel legi. Kion vi pensas?” Tomaso klarigis, ke li scias pri loko, kie infanoj povas loĝi kaj iri al lernejo.
Magozwe hanoin kona-ba fatin foun ida ne’e no hanoin atu ba eskola. Karik ninia tiu loos duni no nia beik tebes atu aprende buat ruma? Oinsá se sira baku nia iha fatin foun ida ne’e? Nia ta’uk. “Karik di’ak liu atu hela de’it iha estrada,” nia hanoin.
Magozwe pensis pri ĉi tiu nova loko, kaj pri irado al lernejo. Kaj kio se lia onklo pravus kaj li estus tro stulta por lerni ion ajn? Kio se ili batus lin ĉe ĉi tiu nova loko? Li timis. “Eble estas pli bone resti loĝanta sur la strato,” li pensis.
Nia fahe ho Tomas ninia ta’uk sira. Iha tempu hirak nia laran mane ne’e assegura bebeik ba labarik mane ne’e katak moris sei sai di’ak liu iha fatin foun ida ne’e.
Li dividis siajn timojn kun Tomaso. Post iom da tempo la viro trankviligis la knabon, ke la vivo povus esti pli bona ĉe la nova loko.
Entaun Magozwe muda ba iha kuartu ida iha uma ida ho kaleng verde. Nia hela iha kuartu ne’e hamutuk ho labarik mane nain rua seluk. Hamutuk iha labarik nain sanulu mak hela iha uma ne’e. Sira hela ho tia Cissy no ninia la’en, asu tolu, busa ida, no bibi katuas ida.
Kaj tiel Magozwe translokiĝis en ĉambron en domo kun verda tegmento. Li dividis la ĉambron kun du aliaj knaboj. Entute estis dek infanoj loĝantaj en tiu domo. Kune kun onklino Cissy kaj ŝia edzo, tri hundoj, kato, kaj maljuna kapro.
Magozwe komesa eskola no difisil duni. Nia presija aprende buat barak. Dalaruma nia hakarak atu para. Maibé nia hanoin kona-ba pilotu no jogadór bola iha livru istória sira nia laran ne’e. Hanesan ho sira, nia mó s la deziste.
Magozwe komencis lernejon kaj ĝi estis malfacila. Li havis multon por lerni post malfrua komenco. Foje li volis rezigni. Sed li pensis pri la piloto kaj la futbalisto en la rakontolibroj. Kiel ili, li ne rezignis.
Magozwe tuur hela iha jardin iha uma kor verde ne’e nian, lee hela livru istória ida husi eskola. Tomas sai mai no tuur iha nia sorin.” Istória ne’e kona-ba saida?” Tomas husu.” Nee kona-ba labarik mane ida ne’ebé sai manorin ida,” Magozwe responde. “Labarik ne’e naran saida?” Tomas husu. “Ninia naran Magozwe,” Magozwe hatan ho hamnasa.
Magozwe sidis en la korto ĉe la domo kun la verda tegmento, legante rakontolibron de la lernejo. Tomaso venis kaj sidis apud li. “Pri kio temas la rakonto?” demandis Tomaso. “Temas pri knabo, kiu fariĝas instruisto,” respondis Magozwe. “Kiel nomiĝas la knabo?” demandis Tomaso. “Li nomiĝas Magozwe,” diris Magozwe ridetante.
Verkita de: Lesley Koyi
Ilustrita de: Wiehan de Jager
Tradukita de: Aurelio da Costa
Laŭtlegita de: Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
Lesley Koyi
Wiehan de Jager
Aurelio da Costa
Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
tetuna
5-a nivelo
