Ne’e istória ida kona-ba Ngede, manu Kuku ida, no mane kaan-teen ida naran Gingile. Loron ida bainhira Gingile sai ba kasa nia rona Ngede ninia lian. Gingile ninia kaben suli hanoin hetan bani-been. Nia para hodi rona didi’ak, buka to’o nia hetan manu ida tuur hela iha ai-sanak iha ninia ulun leten. “Chitik-chitik-chitik,” manu ki’ik ne’e halo lian neneik bainhira nia semo ba ai-hun tuir mai. Chitik-chitik-chitik,” nia bolu, para husi tempu ida ba tempu seluk atu asegura katak Gingile la’o tuir nia.
Jen la historio de Ngede, la Mielgvida Birdo, kaj avida junulo nomata Gingile. Unun tagon dum Gingile estis ĉasanta li aŭdis la vokon de Ngede. La buŝo de Gingile komencis akvumi pro la penso pri mielo. Li haltis kaj aŭskultis atente, serĉante ĝis li vidis la birdon en la branĉoj super sia kapo. “Ĉitik-ĉitik-ĉitik”, krakis la birdeto, dum li flugis al la sekva arbo, kaj la sekva. “Ĉitik, ĉitik, ĉitik”, li vokis, haltante de tempo al tempo por esti certa, ke Gingile sekvas.
Depois de oras ida ho balun, sira to’o iha ai-figeira boot fuik ida. Ngede haksoit ba mai iha ai-sanak leten. Depois nia tuur iha ai-sanak ida nia leten no hatun nia ulun hodi hateke ba Gingile atu dehan, “Mak ne’e! Mai agora! Saida mak halo o kleur loos?” Gingile labele haree bani sira iha ai-okos,maibé nia fiar ba Ngede.
Post duonhoro ili atingis grandan sovaĝan figarbon. Ngede freneze saltetis inter la branĉoj. Li tiam staris sur unu branĉo kaj klinis sian kapon al Gingile kvazaŭ dirante, “Jen ĝi! Venu nun! Kio okupas vin tiom longe?” Gingile ne povis vidi iujn abelojn de sub la arbo, sed li fidis Ngede.
Entaun Gingile tau tun ninia dima kasa nian iha ai-okos, tau hamutuk ai-sanak maran sira no sunu ahi ki’ik ida. Bainhira ahi ne’e lakan didi’ak, nia tau ai sanak maran ida ba ahi klaran. Ai ne’e ema koñese katak sei suar barak bainhira ita sunu. Nia komesa sa’e, ho nia ibun nia kaer hela ai-sanak sunu nia rohan ne’ebé malirin.
Do Gingile demetis sian ĉaslancon sub la arbon, kunigis kelkajn sekajn branĉetojn kaj faris fajreton. Kiam la fajro bone brulis, li metis longan sekan bastonon en la koron de la fajro. Ĉi tiu ligno estis speciale konata fari multon da fumo dum ĝi brulis. Li komencis grimpi, tenante la malvarmetan finon de la fumanta bastono en siaj dentoj.
Lakleur nia bele rona bani nia lian maka’as. Sira mai husi ai-kuak ida - bani nia knuuk. Bainhira Gingile to’o iha bani ninia knuuk, nia dudu ai-sanak nia rohan ne’ebé iha suar ba ai-kuak ninia laran. Bani sira semo sai lalais, hirus tebes. Sira semo dook tanba sira la gosta ahi suar - maibémolok sira sai fó pikada balun ba Gingile.
Baldaŭ li aŭdis la laŭtan zumadon de la okupataj abeloj. Ili eniris kaj eliris el kavaĵo en la arbotrunko – sia abelujo. Kiam Gingile atingis la abelujon, li puŝis la fumantan finon de la bastono en la kavon. La abeloj elflugis, koleraj kaj kruelaj. Ili forflugis pro la fumon – sed ne antaŭ ol ili donis al Gingile dolorajn pikilojn!
Bainhira bani sira sai tiha ona, Gingile dudu tama ninia liman ba iha bani ninia knuuk. Nia foti sai bani isin lubuk balun, been sulin ho nakonu bani been midar. Nia tau didi’ak bani isin lubuk balun iha ninia kabas no komesa tuun husi ai-hun.
Kiam la abeloj estis ekstere, Gingile puŝis siajn manojn en la neston. Li elprenis manplenojn da la peza mielĉelaro, gutanta per riĉa mielo kaj plena de dikaj, blankaj larvoj. Li metis la vaksaĵon zorge en la saketon, kiun li portis sur sian ŝultron, kaj komencis grimpi suben laŭ la arbo.
Ngede haree didi’ak buat hotu ne’ebé Gingile halo hela. Nia hein hela Gingile atu husik hela bani isin balun ba nia hanesan simbolu agradesimentu ba manu Kuku. Ngede semo lalais husi ai-sanak ida ba ai-sanak seluk, besik ba rai-leten. Finalmente Gingile to’o iha ai ninia hun. Ngede tuur iha fatuk ida nia leten besik ba labarik ne’e no hein ba ninia rekompensa.
Ngede fervore spektis ĉion, kion Gingile faris. Li atendis, ke li lasu dikan pecon de mielĉelaro kiel dankoferon al la Mielgvidisto. Ngede flirtis de branĉo al branĉo, pli kaj pli proksime al la tero. Fine Gingile atingis la fundon de la arbo. Ngede sidis sur rokon proksime al la knabo kaj atendis sian rekompencon.
Maibé Gingile huu mate tiha ahi, foti sa’e ninia dima no komesa la’o fila ba uma. Ngede bolu ho hakilar “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile para haree ba manu ki’ik ne’e no hamnasa maka’as.” Ha’u nia belun, o hakarak bani-been balun? Ha! Maibé ha’u mak halo hotu servisu sira ne’e, no hetan tata husi bani. Tansa mak ha’u fahe bani been gostu sira ne’e ho o?” Depois nia la’o dook tiha. Ngede hirus loos! Nee la’ós maneira tratamentu ida ba nia! Maibé nia sei hatudu ninia vingansa.
Gingile estingis la fajron, prenis sian lancon kaj ekmarŝis hejmen, ignorante la birdon. Ngede kolere vokis, “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile haltis, fiksrigardis la birdeton kaj laŭte ridis. “Vi volas iom da mielo, ĉu ne, mia amiko? Ha! Sed mi faris la tutan laboron kaj ricevis ĉiujn de la pikojn. Kial mi dividu iun el ĉi tiu dolĉa mielo kun vi?” Poste li ekiris. Ngede furiozis! Ĉi tio ne estis maniero trakti lin! Sed li venĝos.
Loron ida depois semana hirak tuir mai Gingile rona tan Ngede ninia bolu hodi buka bani been. Nia hanoin hetan bani been delisiozu, no la’o tuir manu ne’e dala ida tan. Depois lidera Gingile la’o tuir ai-laran ninin, Ngede para atu deskansa iha ai-tarak ninia leten. “Ahh,” Gingile hanoin. “Bani knuuk tenke iha ai-hun ida ne’e.” Lalais nia halo ahi lakan natoon no komesa sa’e, tata hela ai-sanak rohan ne’ebé iha suar iha ninia nehan. Ngede tuur no haree.
Unun tagon plurajn semajnojn poste Gingile denove aŭdis la mielan vokon de Ngede. Li memoris la bongustan mielon, kaj fervore sekvis la birdon denove. Post gvidado de Gingile laŭ la arbara rando, Ngede haltis por ripozi en granda ombrela dornarbo. “Ahh,” pensis Gingile. “La abelujo devas esti en ĉi tiu arbo.” Li rapide faris sian malgrandan fajron kaj komencis grimpi, la fumanta branĉo en liaj dentoj. Ngede sidis kaj rigardis.
Gingile sa’e no hanoin tansá nia la rona lian hanesan baibain. “Talvez bani knuuk iha hela ai ninia laran,” nia hanoin de’it ba ninia aan. Nia dada sa’e ninia aan ba ai-sanak seluk. Maibé envez ke hetan bani knuuk, nia hateke loos kedas ba leopardu ida ninia oin! Leopardu hirus tebes tamba ninia toba hetan interrompe. Nia hakloot ninia matan sira, loke ninia ibun hodi hatudu ninia nehan sira ne’ebé boot no kroat.
Gingile grimpis, miranta kial li ne aŭdis la kutiman zumadon. “Eble la abelujo estas profunde en la arbo,” li pensis al si. Li tiris sin supren laŭ alia branĉo. Sed anstataŭ la abelujo, li fiksrigardis la vizaĝon de leopardo! Leopardo tre koleris pro la kruda interrompo de sia dormo. Ŝi duonfermis la okulojn kaj malfermis la buŝon por malkaŝi siajn tre grandajn kaj tre akrajn dentojn.
Molok Leopardu bele kamat Gingile, nia tun lalais husi aihun. Bainhira nia tuun derrepente, nia lakonsege sama ai-sanak ida no monu tuun no nia monu ba rai ne’ebé halo ninia tornozelu naksalak. Nia la’o kudek maka’as tuir nia bele. Sorte ba nia, Leopardu sei sente dukur atu duni tuir nia. Ngede, manu kuku, hetan ninia vingansa. No Gingile aprende ninia lisaun.
Antaŭ ol Leopardo povis ĵeti sin al Gingile, li rapidis suben laŭ la arbo. Pro hasto, li maltrafis branĉon, kaj alteriĝis peze sur la teron tordante sian maleolon. Li marŝis kiel eble plej rapide. Feliĉe por li, Leopardo ankoraŭ estis tro dormema por postkuri lin. Ngede, la Mielgvidisto, venĝis sin. Kaj Gingile lernis sian lecionon.
Ho nune’e, bainhira Gingile ninia oan sira rona Ngede nia istória, sira iha respeitu ba manu ki’ik ne’e. Iha sa tempu de’it mak sira kua bani, sira asegura atu rai hela bani-isin boot ida ba manu Kuku!
Kaj do, kiam la infanoj de Gingile aŭdas la historion de Ngede, ili respektas la birdeton. Kiam ajn ili rikoltas mielon, ili certe lasas la plej grandan parton de la mielĉelaro por Mielgvidisto.
Verkita de: Zulu folktale
Ilustrita de: Wiehan de Jager
Tradukita de: Aurelio da Costa
Laŭtlegita de: Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
Zulu folktale
Wiehan de Jager
Aurelio da Costa
Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
tetuna
4-a nivelo
