Tinan barak liu ba ema la hatene buat ida. Sira la hatene oinsá atu kuda ai-horis sira, ka soru kabas, ka oinsá atu halo sasán besi kroat sira. Maromak Nyame iha kalohan leten ás mak iha matenek tomak husi mundu. Nia rai didi’ak matenek sira ne’e iha sanan-rai ida nia laran.
Longe, longe antaŭe la homoj ne sciis ion ajn. Ili ne sciis kiel farmi kultivaĵojn aŭ kiel teksi tukojn aŭ kiel fari ferajn ilojn. La dio Nyame supre en la ĉielo havis ĉiun saĝecon de la mondo. Li tenis ĝin sekura en argila kruĉo.
Loron ida, Nyame deside katak atu fó sanan-rai matenek ne’e ba Anansi. Bainhira Anansi hateke tama ba sanan-rai ida ne’e nia laran, nia aprende buat fóun ida. Furak tebes!
Unu tagon, Nyame decidis ke li donos la kruĉon de saĝeco al Anansi. Ĉiam kiam Anansi rigardis en la argilan kruĉon, li lernis ion novan. Ĝi estis tiel ekscita!
Anansi ne’ebé kaan-teen hanoin ona, “Hau sei rai sanan-rai ne’e ho seguru iha ai-hun ás ida nia leten. Atu nune’e nia sai ha’u mesak nian!” Nia nakdulas ho kabas lahan naruk ida, dada haleu sanan-rai ne’e, no nia kesi ba ninia kanotak. Nia komesa atu sa’e ai-hun ne’e. Maibé difisil atu sa’e ai-hun ne’e tanba sanan-rai ne’e soke bebeik nia ain-tuur.
Avida Anansi pensis, “mi tenos la kruĉon ĉe la supro de alta arbo. Tiel mi povas havi ĉion por mi mem!” Li ŝpinis longan fadenon, bobenis ĝin ĉirkaŭ la argilan kruĉon kaj ligis ĝin al sia stomako. Li komencis grimpi la arbon. Sed estis malfacile grimpi la arbon kun la kruĉo frapanta liajn genuojn la tutan tempon.
Tempu barak nia laran ona Anansi nia oan iha ai leten hodi hein nia. Nia dehan, “sei fasil ba o atu sa’e se karik o kesi sanan-rai ne’e ba o nia kotuk?” Anansi koko kesi sanan-rai nakonu ho matenek sira ba ninia kotuk, no fasil liu ba nia sa’e ai-hun.
La tutan tempon la juna filo de Anansi estis observanta malsupre ĉe la trunko de la arbo. Li diris, “Ĉu ne estus pli facile grimpi se vi anstataŭe ligus la kruĉon al via dorso?” Anansi provis ligi la argilan kruĉon plenan de saĝeco al sia dorso, kaj tio vere estis multe pli facila.
Lakleur nia to’o duni ba ai-tutun. Maibé depois nia para no hanoin, “Ha’u mesak mak atu iha de’it matenek sira ne’e hotu, no iha ne’e ha’u nia oan mane sai matenek liu fali ha’u!” Anansi hirus tebes kona-ba ne’e no nia soe tun sanan-rai husi ai-tutun ba kraik.
Tujtuje li atingis la supron de la arbo. Sed tiam li haltis pensante, “mi devus esti tiu kiu havas ĉiun saĝecon sed jen mia filo estis pli lerta ol mi!” Anansi estis tiel kolera pri tio ĉi ke li ĵetis la argilan kruĉon malsupren for de la arbo.
Sanan-rai ne’e rahun bainhira kona-rai. Matenek sira ne’e livre no nakfahe ba ema hotu. Ho nune’e mak ema aprende atu halo to’os sira, ka soru kabas, ka halo sasán besi kroat sira, no buat sira seluk hotu ne’ebé ema hatene atu halo.
Ĝi frakasiĝis en pecojn sur la tero. La saĝeco estis libera por dividiĝi inter ĉiuj. Kaj tiel la homoj lernis farmi, teksi tukojn, fari ferajn ilojn, kaj ĉiujn aliajn aferojn kiujn homoj scias fari.
Ghanaian folktale
Wiehan de Jager
Aurelio da Costa
Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
tetuna
3-a nivelo
