W wiosce, na zboczu najwyższej góry Kenii we wschodniej Afryce, żyła sobie mała dziewczynka. Razem z mamą pracowały w polu. Dziewczynka miała na imię Wangari.
En vilaĝo sur la deklivoj de la Monto Kenjo en Orienta Afriko, infanineto laboris en la kampoj kun sia patrino. Ŝia nomo estis Wangari.
Wangari uwielbiała być na zewnątrz. Przygotowywała maczetą glebę, aby zasiać maleńkie ziarenka w ciepłej ziemi w ogrodzie należącym do jej rodziny.
Wangari amis esti ekstere. En la manĝĝardeno de sia familio, ŝi disrompis la grundon per sia maĉeto. Ŝi premis semetojn en la varmetan teron.
Jej ulubioną porą dnia był czas zaraz po zachodzie słońca. Wangari wiedziała, że gdy robiło się zbyt ciemno aby zobaczyć rośliny, powinna wrócić do domu. Dziewczynka szła wąskimi ścieżkami między polami, przekraczając po drodze rzeki.
Ŝia preferata horo de la tago estis tuj post la sunsubiro. Kiam la mallumo estis tro por vidi la plantojn, Wangari sciis ke venis la horo por hejmeniri. Ŝi sekvis the vojetojn tra la kampoj, trapasanta riverojn survoje.
Wangari była mądrą dziewczynką i nie mogła doczekać się, aby pójść do szkoły. Mimo to, jej rodzice chcieli, aby Wangari została w domu i pomagała im w obowiązkach. Gdy miała siedem lat, jej starszy brat przekonał jednak rodziców, aby pozwolili jej pójść do szkoły.
Wangari estis lerta infano kaj atendis senpacience studi lerneje. Sed ŝia patrino kaj patro volis ke ŝi restu hejmen por helpi ilin. Kiam ŝi estis sepjaraĝa, ŝia pli aĝa frato persvadis iliajn gepatrojn permesi ŝin eniri la lernejon.
Wangari bardzo lubiła się uczyć! Z każdej nowej książki dowiadywała się czegoś nowego. W szkole szło jej tak dobrze, że otrzymała zaproszenie, aby kontynuować naukę w Stanach Zjednoczonych! Dziewczynka była bardzo szczęśliwa! Była bardzo ciekawa świata.
Ŝi ŝatis lerni! Wangari lernis pli kaj pli de ĉiu libro legita. Ŝi faris tiom bone lerneje ke ŝi estis invitita studi en Usono. Wangari estis ekcitita! Ŝi volis scii pli pri la mondo.
Wangari nauczyła się wielu nowych rzeczy na Amerykańskim uniwersytecie. Uczyła się o roślinach i przypominała sobie swoje dzieciństwo. Pamiętała jak bawiła się z braćmi w cieniu drzew w pięknych lasach Kenii.
En la Usona universitato Wanari lernis multajn novajn aferojn. Ŝi studis plantojn kaj kiel ili kreskas. Kaj ŝi memoris kiel ŝi kreskis: ludanta kun ŝiaj fratoj in la ombro de la arboj en la belaj Kenjaj arbaroj.
Im więcej wiedzy zdobywała, tym bardziej uświadamiała sobie jak bardzo kocha Kenię. Chciała, aby jej mieszkańcy byli radośni i wolni. Im więcej wiedzy zdobywała, tym bardziej przypominał jej się jej dom w Afryce.
Ju pli ŝi lernis, des pli ŝi konstatis ke ŝi amis la homojn de Kenjo. Ŝi volis ke ili estu feliĉaj kaj liberaj. Ju pli ŝi lernis, des pli ŝi memoris sian Afrikan hejmon.
Kiedy zakończyła edukację, wróciła do Kenii. Jednak jej kraj bardzo się zmienił. Wszędzie były ogromne gospodarstwa rolne. Kobietom brakowało drewna, które było potrzebne do przyrządzania posiłków. Ludzie byli biedni, a dzieci głodne.
Kiam ŝi finis siajn studojn, ŝi revenis al Kenjo. Sed ŝia lando ŝanĝiĝis. Grandegaj bienoj etendis tra la lando. Hominoj ne havis lignon por fari kuirfajrojn. La homoj estis malriĉaj kaj la infanoj malsatis.
Na szczęście Wangari wiedziała co robić. Nauczyła kobiety jak siać nasiona drzew. Kobiety sprzedawały drzewa i z zarobionych pieniędzy utrzymywały swoje rodziny. Kobiety były bardzo szczęśliwe. Dzięki pomocy Wangari czuły, że są silne i potrzebne.
Wangari sciis kion fari. Ŝi instruis la hominojn kiel kreskigi arbojn de semoj. La inoj vendis la arbojn kaj uzis la monon por prizorgi siajn familiojn. La hominoj estis tre feliĉaj. Wangari helpis ilin senti potenca kaj forta.
Czas mijał, nowe drzewa rozrosły się tworząc lasy, a rzeki znów zaczęły płynąć. Nauki Wangari rozniosły się po całej Afryce. Dzięki Wangari i jej ziarenkom, miliony drzew rosną dziś na całym kontynencie.
Dum tempo pasis, novaj arboj kreskis arbaren, kaj la riveroj reekfluis. La mesaĝo de Wangari disvastiĝis tra Afriko. Hodiaŭ, milionoj da arboj kreskis de la semoj de Wangari.
Ludzie z całego świata zwrócili uwagę na ciężką pracę Wangari i jej osiągnięcia. Nagrodzono ją nagrodą Nobla. Wangari była pierwszą kobietą z Afryki, która otrzymała to niecodzienne wyróżnienie.
Wangari laboris diligente. Homoj ĉirkaŭ la mondo rimarkis, kaj donis al ŝi faman premion. Ĝi estas nomita la Pac-Premio de Nobel, kaj ŝi estis la unuan Afrikan hominon iam ricevi ĝin.
Wangari zmarła w 2011 roku, ale pamiętamy o niej zawsze gdy widzimy piękne drzewo.
Wangari mortis en 2011, sed ni povas pensi pri ŝi ĉiufoje ke ni vidas belan arbon.
Nicola Rijsdijk
Maya Marshak
Aleksandra Migorska
Helena Gabriela
pola
3-a nivelo
