Elŝuti PDF-on
Reiri al la rakontolisto

Sagni xinno: Seenaa Wangaarii Matayi La eta semo: la rakonto de Wangari Maathai

Verkita de Nicola Rijsdijk

Ilustrita de Maya Marshak

Tradukita de Demoze Degefa

Lingvo oroma

Nivelo 3-a nivelo

Laŭtlegi la tutan rakonton Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.


Gaarren Baha Africa kessa kan jiruti intalti xinno tokko harmaee ishee wajjiin hojii qonnaa hojati. Maqan ishee Waangaarii dha.

En vilaĝo sur la deklivoj de la Monto Kenjo en Orienta Afriko, infanineto laboris en la kampoj kun sia patrino. Ŝia nomo estis Wangari.


Waangaariin diida bahuu jallati. Iddo masii warra isheeti lafa qotuu jaallati. Sagni xinno lafatti dhabde.

Wangari amis esti ekstere. En la manĝĝardeno de sia familio, ŝi disrompis la grundon per sia maĉeto. Ŝi premis semetojn en la varmetan teron.


Yeroon isheen bayee jallattu eega aduun dhitee boda. Yeroo dunkanaayee fuduraalen arguu dadhaabade sa’an gara manaa ittideeman gahee jechuudha. Daandii qalloo qabattee laga ceetee deemiti.

Ŝia preferata horo de la tago estis tuj post la sunsubiro. Kiam la mallumo estis tro por vidi la plantojn, Wangari sciis ke venis la horo por hejmeniri. Ŝi sekvis the vojetojn tra la kampoj, trapasanta riverojn survoje.


Waangaariin muccayyo cimtu waantateef hataman gara mana barnoots deemitee. Abbaan fi harmeen ishee garuu Waangaariin akka hojii qonna irrati isaan gargaartu barbaadan ture. Yeroo waggaa torba geechu, obbolessi ishee hangafine, akkaa ishee gara manan barnoota deemitu warri ishee amansiisee.

Wangari estis lerta infano kaj atendis senpacience studi lerneje. Sed ŝia patrino kaj patro volis ke ŝi restu hejmen por helpi ilin. Kiam ŝi estis sepjaraĝa, ŝia pli aĝa frato persvadis iliajn gepatrojn permesi ŝin eniri la lernejon.


Barumaa bayee jallate. Waangaariin akkuma kitaaba dubsituun bayee baratee. Qaphixi garii waan galmisisteef gara biyyaa Ameerikaati carra barnoota argate. waaee adunynaa baruf bayee barbadee turtee.

Ŝi ŝatis lerni! Wangari lernis pli kaj pli de ĉiu libro legita. Ŝi faris tiom bone lerneje ke ŝi estis invitita studi en Usono. Wangari estis ekcitita! Ŝi volis scii pli pri la mondo.


Yuniivarsiitii Ameerikaati Waangaariin waan bayee baratee. Biqlittotafi akka isaan ittiguddatan qo’atte. Akkaata isheen obbolessa ishee wajjiin Keeniyaati guddate yaadatte.

En la Usona universitato Wanari lernis multajn novajn aferojn. Ŝi studis plantojn kaj kiel ili kreskas. Kaj ŝi memoris kiel ŝi kreskis: ludanta kun ŝiaj fratoj in la ombro de la arboj en la belaj Kenjaj arbaroj.


Adaduma barateen ummataa keeniyaa akka jallachaa turte barte. Akka isaan bilisaa fi mirqaana jiraatan barbaade. Addada bayee barachaa deemtuun biyyaa ishee jalachuu calqabde.

Ju pli ŝi lernis, des pli ŝi konstatis ke ŝi amis la homojn de Kenjo. Ŝi volis ke ili estu feliĉaj kaj liberaj. Ju pli ŝi lernis, des pli ŝi memoris sian Afrikan hejmon.


Yeroo barnoota ishee xummurtu, gara biyya ishee Keeniyaati debitee garu biyyi ishee bayee jijiramtee turte. Masiin bayeen umamaaniru. Dubartiin qoraan lafa cabsattu hinqabdu. Umanni bayee hiyoome ijoolen isaanis waannyaatan dhaban.

Kiam ŝi finis siajn studojn, ŝi revenis al Kenjo. Sed ŝia lando ŝanĝiĝis. Grandegaj bienoj etendis tra la lando. Hominoj ne havis lignon por fari kuirfajrojn. La homoj estis malriĉaj kaj la infanoj malsatis.


Waangaariin furmaata rakko kana beekte turte. Durbartonni akkamit akka muka dhaban barsistee. Dubartonni kuni mukken sana gurguraani mallqaa saniin namoota gargaran. Dubartonni kun bayee gammada turan. Waangaariin akka isaan abboman bayee isaan gargarte.

Wangari sciis kion fari. Ŝi instruis la hominojn kiel kreskigi arbojn de semoj. La inoj vendis la arbojn kaj uzis la monon por prizorgi siajn familiojn. La hominoj estis tre feliĉaj. Wangari helpis ilin senti potenca kaj forta.


Turtii kessa, mukken harawn garaa daggalaati guddatan. Laggenis ya’uu calqaban. Ergaan Waangaarii Afrikaa hunda kessati tamsa’ee. Harra mukken miilyoonatu sangi Waangaarii irra margaa jiru.

Dum tempo pasis, novaj arboj kreskis arbaren, kaj la riveroj reekfluis. La mesaĝo de Wangari disvastiĝis tra Afriko. Hodiaŭ, milionoj da arboj kreskis de la semoj de Wangari.


Waangaariin bayee cimtee hojate. Ummani adunyaa hojii ishee ilaale badhasaa beekama tokko kennef. Innis Badhasaa Noobel Prizii Nagaa jedhama. Waangaariin dubartii ishee duraati Afrikaa kessa badhaasa kan arganchudhan.

Wangari laboris diligente. Homoj ĉirkaŭ la mondo rimarkis, kaj donis al ŝi faman premion. Ĝi estas nomita la Pac-Premio de Nobel, kaj ŝi estis la unuan Afrikan hominon iam ricevi ĝin.


Waangaariin bara 2003 du’an boqate garu yeroo mukken baredaa arginu mara ishee yadachuu nidandenya.

Wangari mortis en 2011, sed ni povas pensi pri ŝi ĉiufoje ke ni vidas belan arbon.


Verkita de: Nicola Rijsdijk
Ilustrita de: Maya Marshak
Tradukita de: Demoze Degefa
Lingvo: oroma
Nivelo: 3-a nivelo
Fonto: A Tiny Seed: The Story of Wangari Maathai el la Afrika Rakontolibro
Krea Komunaĵo Permesilo
Ĉi tiu verko estas disponebla laŭ la permesilo Krea Komunaĵo Atribuite 4.0 Tutmonda.
Opcioj
Reiri al la rakontolisto Elŝuti PDF-on