Mu tauni ya Nairobi, kutali ndi umoyo wosungidwa bwino kunyumba, kunali kukhala anyamata analibe mabanja. Anangokhala mwa tsiku momwe ingabwerere. Tsiku lina m’mawa, anyamata anali kulonga mpasa zao pambuyo pogona pampepo mumbali mwa museu. Kusewenzesa vinyalala, anayasa moto kuti adziteyteze ku mphepo. Pagulu la anyamata iri panali Magozwe. Iye ndiye anali wamung’ono.
En la okupata urbo Najrobo, malproksime de zorgema vivo hejme, loĝis grupo de senhejmaj knaboj. Ili bonvenigis ĉiun tagon kiel ajn ĝi venis. Unu mateno, la knaboj pakis siajn matojn post dormado sur malvarmaj trotuaroj. Por forpeli la malvarmon ili ekbruligis fajron per rubo. Inter la grupo de knaboj estis Magozwe. Li estis la plej juna.
Kiam la gepatroj de Magozwe mortis, li havis nur kvin jarojn. Li iris loĝi kun sia onklo. Ĉi tiu viro ne zorgis pri la infano. Li ne donis al Magozwe sufiĉe da manĝaĵo. Li igis la knabon multe labori.
Se Magozwe plendis aŭ demandis, lia onklo batis lin. Kiam Magozwe petis, ĉu li povas iri al lernejo, lia onklo batis lin kaj diris: “Vi estas tro stulta por lerni ion ajn.” Post tri jaroj de ĉi tiu traktado Magozwe forkuris de sia onklo. Li ekloĝis surstrate.
Kunali kobvuta kukhala kwa m’mseu ndipo anyamata ambiri anali kubvutika masiku onse kupeza cakudya. Masiku ena anamenyedwa, nthawi zina anagwiridwa ndi apolisi. Akadwala kunalibe munthu owathandiza. Ndalama zomwe anapeza mukupempa pempha, kugulitsa ma pulasitiki ndi zina, ndiye ndalama zomwe zinali kuwathandizira. Umoyo unabvutirako cifukwa magulu ena a anyamata anali kufuna kulanda malo osiyana-siyana mu tauni.
Strata vivo estis malfacila kaj la plej multo de la knaboj luktis ĉiutage nur por akiri manĝon. Foje ili estis arestitaj, foje batitaj. Kiam ili estis malsanaj, estis neniu por helpi. La grupo dependis de la malmulta mono, kiun ili akiris de almozpetado, kaj de vendado de plastoj kaj aliaj reciklado. La vivo estis eĉ pli malfacila pro bataloj kun rivalaj grupoj, kiuj volis regi partojn de la urbo.
Iun tagon, dum Magozwe trarigardis la rubujojn, li trovis malnovan ĉifonan rakontolibron. Li purigis la malpuraĵon de ĝi kaj metis ĝin en sian sakon. Ĉiutage poste li elprenis la libron kaj rigardis la bildojn. Li ne sciis kiel legi la vortojn.
Malvarmis kaj Magozwe staris sur la vojo almozpetante. Viro iris al li. “Saluton, mi estas Tomaso. Mi laboras proksime ĉi tie, en loko, kie vi povas havi ion por manĝi,” diris la viro. Li indikis flavan domon kun blua tegmento. “Mi esperas, ke vi iros tien por iom manĝi?” li demandis. Magozwe rigardis la viron, kaj poste la domon. “Eble,” li diris, kaj foriris.
Patapita Miyezi ingapo yotsatira, anyamata osowapokhala anazolowera kuonana ndi Thomas. Thomas anali kukonda kukamba ndi anthu maka-maka anthu okhala m’miseu. Thomas amamvetsera nkhani za anthu awa. Anali wacidwi ndipo wokhadzikika mtima, ndiponso sanataye ulemu. Anyamata ena anayamba kupita kunyumba yacikasu ya tsindwi yamtambo kukatenga cakudya masana.
Dum la sekvaj monatoj, la senhejmaj knaboj kutimis vidi Tomason. Li ŝatis paroli kun homoj, precipe homoj surstrate. Tomaso aŭskultis la rakontojn pri la vivoj de homoj. Li estis serioza kaj pacienca, neniam malĝentila aŭ senrespekta. Iuj el la knaboj komencis iri al la flava kaj blua domo por manĝi tagmeze.
Magozwe anali nkhale mumbali mwa mseu akuyangana zithunzi-tunzi mu buku yake pamene Thomas anabwera nakhala pafupi naye. “Kodi nkhani Ikamba za ciani?” anafunsa Thomas. “Ikamba pa za mnyamata amena anakhala oyendesa ndeke,” anayankha Magozwe. “Nindani dzina lake mnyamatayo?” anafunsa Thomas. “Kaya, sindidziwa kuwerenga,” anayankha Magozwe mwakacetecete.
Magozwe sidis sur la trotuaro rigardante sian bildlibron, kiam Tomaso sidiĝis apud li. “Pri kio temas la rakonto?” demandis Tomaso. “Temas pri knabo, kiu fariĝas piloto,” respondis Magozwe. “Kiel nomiĝas la knabo?” demandis Tomaso. “Mi ne scias, mi ne scias legi,” diris Magozwe mallaŭte.
Pomwe anakumana, Magozwe anayamba kuuza Thomas, nkhani za umoyo wake. Anamuuza za mwamene anathawira kucoka kwa amalume ake. Thomas sanakambe zambiri, ndipo sanauze Magozwe zocita koma anamvetsera mwacidwi. Nthawi zina Magozwe ndi Thomas anakambirana pamene anali kudya munyumba ya tsindwi yamtambo.
Kiam ili renkontiĝis, Magozwe komencis rakonti sian propran historion al Tomaso. Ĝi estis la rakonto de lia onklo kaj kial li forkuris. Tomaso ne multe parolis, kaj li ne diris al Magozwe kion fari, sed li ĉiam aŭskultis atente. Foje ili parolis dum ili manĝis ĉe la domo kun la blua tegmento.
Pomwe Magozwe anali pafupi ndikukwanitsa zaka khumi, Thomas anamupatsa buku. Buku inali pa za mnyamata wa m’mudzi amene anakula kukhala womenya bola odziwika kwambiri. Thomas anamuwerengera Magozwe kambiri, mpaka tsiku lina anakamba nati, “Niganiza kuti uyambe kupita ku sukulu, kuti ukaphunzire kuwerenga. Uganizapo bwanji?” Thomas ananena kuti anali kudziwa malo kumene ana angapite kukhala ndiponso kuphunzira kwameneko.
Proksime al la deka naskiĝtago de Magozwe, Tomaso donis al li novan rakontolibron. Ĝi estis rakonto pri vilaĝa knabo, kiu kreskis esti fama futbalisto. Tomaso legis tiun rakonton al Magozwe multfoje, ĝis unu tago li diris, “Mi pensas, ke venis la tempo, por vi iri al lernejo kaj lerni kiel legi. Kion vi pensas?” Tomaso klarigis, ke li scias pri loko, kie infanoj povas loĝi kaj iri al lernejo.
Magozwe pensis pri ĉi tiu nova loko, kaj pri irado al lernejo. Kaj kio se lia onklo pravus kaj li estus tro stulta por lerni ion ajn? Kio se ili batus lin ĉe ĉi tiu nova loko? Li timis. “Eble estas pli bone resti loĝanta sur la strato,” li pensis.
Anamuuza Thomas kuti anali ndi mantha. Thomas anamusimikidzira kuti, azakhala ndi umoyo wabwina kumalo atsopanowa.
Li dividis siajn timojn kun Tomaso. Post iom da tempo la viro trankviligis la knabon, ke la vivo povus esti pli bona ĉe la nova loko.
Motero Magozwe anapita kukhala mu cipinda mu nyumba ya tsindwi yamsipu. Anakhala ndi anyamata ena awiri mu cipinda. Pamodzi onse anali anyamata khumi amene anali kukhala panyumba paja. Pamodzi ndi a Anti Cissy ndi amuna ao, agalu atatu, cona ndi mbuzi yokalamba.
Kaj tiel Magozwe translokiĝis en ĉambron en domo kun verda tegmento. Li dividis la ĉambron kun du aliaj knaboj. Entute estis dek infanoj loĝantaj en tiu domo. Kune kun onklino Cissy kaj ŝia edzo, tri hundoj, kato, kaj maljuna kapro.
Magozwe anayamba sukulu ndipo cinali cobvuta. Ndizambiri zimene anali kufunikira kudziwa kuti alingane ndi anzake. Nthawi zina anali kufuna kuleka. Koma anaganizira oyendetsa ndeke ndi omenya bola a mu mabuku ake anthano. Monga iwo anyamata a mu mabuku, sanaleke.
Magozwe komencis lernejon kaj ĝi estis malfacila. Li havis multon por lerni post malfrua komenco. Foje li volis rezigni. Sed li pensis pri la piloto kaj la futbalisto en la rakontolibroj. Kiel ili, li ne rezignis.
Magozwe anali khale panja panyumba ya tsindwi ya msipu, akuwerenga buku lake lakusukulu, Thomas anabwera ndi kukhala pafupi naye. “Ikamba ciani nkhani uwerenga?” anafunsa Thomas. “Ikamba pa za mnyamata amene anakhala mphunzitsi,” anayankha Magozwe. “Ndani dzina munyamata?” anafunsa Thomas. “Dzina lake ndi Magozwe,” anayankha Magozwe momwetula.
Magozwe sidis en la korto ĉe la domo kun la verda tegmento, legante rakontolibron de la lernejo. Tomaso venis kaj sidis apud li. “Pri kio temas la rakonto?” demandis Tomaso. “Temas pri knabo, kiu fariĝas instruisto,” respondis Magozwe. “Kiel nomiĝas la knabo?” demandis Tomaso. “Li nomiĝas Magozwe,” diris Magozwe ridetante.
Lesley Koyi
Wiehan de Jager
Bether Mwale Moyo
Christine Mwanza
njanĝa
5-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
