Iyi ndi nkhani ya Ngede, Olozera kuli njuci, ndi munyamata ozikonda ochedwa Jingire. Tsiku lina pamene Jingire anacokapo kukasaka nyama mthengo, anamva Ngede kuitana. Jingire anamva njala ya uci kwambiri. Anaimirira ndikumvetsetsa, kusakira mpaka anaona kambalame m’mwamba mwamtengo. “Chiti-chiti-chiti,” mbalame inalira pamene inali kuulukira ku kumtengo wina ndi winanso. “Chiti-chiti-chiti,” kambalame kanaitana, ndikuimirira kawirikawiri kutsimikizira kuti Jingire akubwela.
Jen la historio de Ngede, la Mielgvida Birdo, kaj avida junulo nomata Gingile. Unun tagon dum Gingile estis ĉasanta li aŭdis la vokon de Ngede. La buŝo de Gingile komencis akvumi pro la penso pri mielo. Li haltis kaj aŭskultis atente, serĉante ĝis li vidis la birdon en la branĉoj super sia kapo. “Ĉitik-ĉitik-ĉitik”, krakis la birdeto, dum li flugis al la sekva arbo, kaj la sekva. “Ĉitik, ĉitik, ĉitik”, li vokis, haltante de tempo al tempo por esti certa, ke Gingile sekvas.
Patapita theka la ola limodzi, anafika pa m’tengo ukulu ochedwa mkuyu. Ngede analumphalumpha mu m’tengo. Anaima pa nthambi ina nagunduzira mutu wake kwa Jingiremonga kumuuza kuti, “Tafika ziri pano! Bwera tsopano. Cifukwa ciani ukucedwa?” Jingire sanaone njuci pansi pa mtengo koma anadalira Ngede.
Post duonhoro ili atingis grandan sovaĝan figarbon. Ngede freneze saltetis inter la branĉoj. Li tiam staris sur unu branĉo kaj klinis sian kapon al Gingile kvazaŭ dirante, “Jen ĝi! Venu nun! Kio okupas vin tiom longe?” Gingile ne povis vidi iujn abelojn de sub la arbo, sed li fidis Ngede.
Jingire anaika pansi mkondo wake munsi mwa mtengo, anatenga nkhuni nakuyatsa moto. Pamene moto unayaka bwino, anaika kamtengo katali pakati pamoto. Kamtengo kameneka kanali kuziwika pankhani yopanga utsi wambiri pakuphya. Anayamba kukwera cimtengo ndi kamtengo ka utsi atagwira ndi kamwa.
Do Gingile demetis sian ĉaslancon sub la arbon, kunigis kelkajn sekajn branĉetojn kaj faris fajreton. Kiam la fajro bone brulis, li metis longan sekan bastonon en la koron de la fajro. Ĉi tiu ligno estis speciale konata fari multon da fumo dum ĝi brulis. Li komencis grimpi, tenante la malvarmetan finon de la fumanta bastono en siaj dentoj.
Baldaŭ li aŭdis la laŭtan zumadon de la okupataj abeloj. Ili eniris kaj eliris el kavaĵo en la arbotrunko – sia abelujo. Kiam Gingile atingis la abelujon, li puŝis la fumantan finon de la bastono en la kavon. La abeloj elflugis, koleraj kaj kruelaj. Ili forflugis pro la fumon – sed ne antaŭ ol ili donis al Gingile dolorajn pikilojn!
Pamene njuci zinacoka, Jingire analowetsa manja ake mu m’mphako nacotsa uci wamadzimadziodzala ndi mafuta oyela. Anaika uci wake mosamala mukacola kamene ananyamula pephewa, ndipo iye anayamba kutsika m’mtengo.
Kiam la abeloj estis ekstere, Gingile puŝis siajn manojn en la neston. Li elprenis manplenojn da la peza mielĉelaro, gutanta per riĉa mielo kaj plena de dikaj, blankaj larvoj. Li metis la vaksaĵon zorge en la saketon, kiun li portis sur sian ŝultron, kaj komencis grimpi suben laŭ la arbo.
Ngede fervore spektis ĉion, kion Gingile faris. Li atendis, ke li lasu dikan pecon de mielĉelaro kiel dankoferon al la Mielgvidisto. Ngede flirtis de branĉo al branĉo, pli kaj pli proksime al la tero. Fine Gingile atingis la fundon de la arbo. Ngede sidis sur rokon proksime al la knabo kaj atendis sian rekompencon.
Koma Jingire anazima moto, ndi kunyamula mkondo wake ndikupita kunyumba osakumbuka Ngede. Ngede anamuitana mokalipa, “VIC-torr! VIC-torrr!” Jingire anaimirira, anayangana kambalame ndi kuseka kwambiri. “Ufuna uci, ha mzanga? Ndasewenza ndi kulumidwa ndekha! Ndicifukwa ciani ufuna ndikupatseko uci wabwino tere?” Iye anapita. Ngede anakalipa kwambiri! Sanayenere kumucita motere! Koma azabwezela tsiku lina.
Gingile estingis la fajron, prenis sian lancon kaj ekmarŝis hejmen, ignorante la birdon. Ngede kolere vokis, “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile haltis, fiksrigardis la birdeton kaj laŭte ridis. “Vi volas iom da mielo, ĉu ne, mia amiko? Ha! Sed mi faris la tutan laboron kaj ricevis ĉiujn de la pikojn. Kial mi dividu iun el ĉi tiu dolĉa mielo kun vi?” Poste li ekiris. Ngede furiozis! Ĉi tio ne estis maniero trakti lin! Sed li venĝos.
Tsiku li masabata atapitapo, Jingire anamveranso kuitana kwa uci kwa Ngede. Anakumbukira uci wabwino uja ndiponso iye anakalondolanso kambalaneko. Pamene Jingire analondira kambalane, kanamupeleka kumathero kwa thengo,, Ngede anaimirira kuti apumuleko mcimtengo ca minga. “Ahh,” anaganiza Jingire. “Mphako ya njuci ifunikira kupezeka m’mtengowu.” Anayatsa moto mwamsanga nakuyamba kukwera, ndikamtengo ka utsi kukamwa. Ngede anakhala cete ndi kupenyerera.
Unun tagon plurajn semajnojn poste Gingile denove aŭdis la mielan vokon de Ngede. Li memoris la bongustan mielon, kaj fervore sekvis la birdon denove. Post gvidado de Gingile laŭ la arbara rando, Ngede haltis por ripozi en granda ombrela dornarbo. “Ahh,” pensis Gingile. “La abelujo devas esti en ĉi tiu arbo.” Li rapide faris sian malgrandan fajron kaj komencis grimpi, la fumanta branĉo en liaj dentoj. Ngede sidis kaj rigardis.
Jingire anakwera, ndikudabwacifukwa ciani sakumvera njuci monga mwanthawi zonse. “Kapena mphako ya njuci iri mkati kwambiri mwa mtengo,” anaziganizira. Anasenderelako pamwamba pa nthambi ina. Koma mwakuona mphako, anaonana ndi nyalugwe! Nyalungwe anakalipa kwambiri pomusokoneza tulo twake. Nyalugwe anacepetsa maso ake, ndikutsegula kamwa kake kuonetsa mano ake akulu akuthwa.
Gingile grimpis, miranta kial li ne aŭdis la kutiman zumadon. “Eble la abelujo estas profunde en la arbo,” li pensis al si. Li tiris sin supren laŭ alia branĉo. Sed anstataŭ la abelujo, li fiksrigardis la vizaĝon de leopardo! Leopardo tre koleris pro la kruda interrompo de sia dormo. Ŝi duonfermis la okulojn kaj malfermis la buŝon por malkaŝi siajn tre grandajn kaj tre akrajn dentojn.
Antaŭ ol Leopardo povis ĵeti sin al Gingile, li rapidis suben laŭ la arbo. Pro hasto, li maltrafis branĉon, kaj alteriĝis peze sur la teron tordante sian maleolon. Li marŝis kiel eble plej rapide. Feliĉe por li, Leopardo ankoraŭ estis tro dormema por postkuri lin. Ngede, la Mielgvidisto, venĝis sin. Kaj Gingile lernis sian lecionon.
Ngati ana aJingire amvela nkhani ya Ngede, amakapatsa ulemu kanyoni. Akacosa uci, amasiyako uci wambiri kuti olozera njuci adye!
Kaj do, kiam la infanoj de Gingile aŭdas la historion de Ngede, ili respektas la birdeton. Kiam ajn ili rikoltas mielon, ili certe lasas la plej grandan parton de la mielĉelaro por Mielgvidisto.
Zulu folktale
Wiehan de Jager
Sitwe Benson Mkandawire
Christine Mwanza
njanĝa
4-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
