Iyi ndi nkhani ya Ngede, msogoleli wa njuci, ndi munyamata ozikonda ochedwa Gingile. Tsiku lina pamene Gingile anacokapo kukasaka nyama mthengo, anamva Ngede kuitana. Gingile anamva njala ya uci kwambiri. Anaimilira ndikumvetsetsa, kusakira mpaka anaona mbalame m’mwamba mwamtengo. “Chiti-chiti-chiti,” mbalame inalira pamene inai kuluka ku kumtengo wina ndi winanso. “Chiti-chiti-chiti,” mbalame inaitana, ndikuimilira kawirikawiri kuyembekezela kuti Agingile alikubwela.
Jen la historio de Ngede, la Mielgvida Birdo, kaj avida junulo nomata Gingile. Unun tagon dum Gingile estis ĉasanta li aŭdis la vokon de Ngede. La buŝo de Gingile komencis akvumi pro la penso pri mielo. Li haltis kaj aŭskultis atente, serĉante ĝis li vidis la birdon en la branĉoj super sia kapo. “Ĉitik-ĉitik-ĉitik”, krakis la birdeto, dum li flugis al la sekva arbo, kaj la sekva. “Ĉitik, ĉitik, ĉitik”, li vokis, haltante de tempo al tempo por esti certa, ke Gingile sekvas.
Pakanapita phindi zokwanila 30, anafika pa m’tengo ukulu ochedwa mkuyu. Ngede analumphalumpha mu m’tengo cimeneci kuuza Gingile kuti tafika. Gingile sanaone njuci pansi pa mtengo koma anadalira Ngede.
Post duonhoro ili atingis grandan sovaĝan figarbon. Ngede freneze saltetis inter la branĉoj. Li tiam staris sur unu branĉo kaj klinis sian kapon al Gingile kvazaŭ dirante, “Jen ĝi! Venu nun! Kio okupas vin tiom longe?” Gingile ne povis vidi iujn abelojn de sub la arbo, sed li fidis Ngede.
Gindile anaika pansi mkondo wake panyansi pa mtengo, anatenga nkhuni nakuyasha moto. Pamene moto unayaka bwino, anaika kamtengo katali pakati pamoto. Kamtengo kameneka kanali kuziwika pankhani yopanga chusi cambili pakupya. Anayamba kukwela cimtengo ndi kamtengo ka chusi pakamwa.
Do Gingile demetis sian ĉaslancon sub la arbon, kunigis kelkajn sekajn branĉetojn kaj faris fajreton. Kiam la fajro bone brulis, li metis longan sekan bastonon en la koron de la fajro. Ĉi tiu ligno estis speciale konata fari multon da fumo dum ĝi brulis. Li komencis grimpi, tenante la malvarmetan finon de la fumanta bastono en siaj dentoj.
Posacedwa, anamva kulira kwa njuci. Zinali kulowa ndi kucoka m’mphako. Pamene Gingile anafika, anaika kamtengo kausi m’mphako. Njuci zinacoka mofulumira ndikukalipa. Zinathawa cifukwa sizinakonde usi ndiponso zikalibe kuyenda, zinamuluma Gingile.
Baldaŭ li aŭdis la laŭtan zumadon de la okupataj abeloj. Ili eniris kaj eliris el kavaĵo en la arbotrunko – sia abelujo. Kiam Gingile atingis la abelujon, li puŝis la fumantan finon de la bastono en la kavon. La abeloj elflugis, koleraj kaj kruelaj. Ili forflugis pro la fumon – sed ne antaŭ ol ili donis al Gingile dolorajn pikilojn!
Pamene njuci zinacoka, Gingile analowetsa dzanja lake mu m’mphako nakucosa uci umene unali ndi mafuta oyela. Anaika uci wake mukacola kamene ananyamula pephewa ndipo iye anayamba kuseluka m’mtengo.
Kiam la abeloj estis ekstere, Gingile puŝis siajn manojn en la neston. Li elprenis manplenojn da la peza mielĉelaro, gutanta per riĉa mielo kaj plena de dikaj, blankaj larvoj. Li metis la vaksaĵon zorge en la saketon, kiun li portis sur sian ŝultron, kaj komencis grimpi suben laŭ la arbo.
Ngede fervore spektis ĉion, kion Gingile faris. Li atendis, ke li lasu dikan pecon de mielĉelaro kiel dankoferon al la Mielgvidisto. Ngede flirtis de branĉo al branĉo, pli kaj pli proksime al la tero. Fine Gingile atingis la fundon de la arbo. Ngede sidis sur rokon proksime al la knabo kaj atendis sian rekompencon.
Koma Gingile anazimya moto, ndi kunyamula mkondo wake nakuyenda kunyumba kosamukumbuka Ngede. Ngede anamuitana mokalipa, “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile anaimilira, anayangana ka mbalame ndi kuseka kwambiri. “Ufuna uci, ha mzanga? Ndasewenza ndi kulumiwa ndekha! Nicifukwa cani ufuna ndikupaseko uci wabwino tere?” Iye anayenda. Ngede anakalipa kwambiri! Anakalpa! Koma azabwezela tsiku limodzi.
Gingile estingis la fajron, prenis sian lancon kaj ekmarŝis hejmen, ignorante la birdon. Ngede kolere vokis, “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile haltis, fiksrigardis la birdeton kaj laŭte ridis. “Vi volas iom da mielo, ĉu ne, mia amiko? Ha! Sed mi faris la tutan laboron kaj ricevis ĉiujn de la pikojn. Kial mi dividu iun el ĉi tiu dolĉa mielo kun vi?” Poste li ekiris. Ngede furiozis! Ĉi tio ne estis maniero trakti lin! Sed li venĝos.
Unun tagon plurajn semajnojn poste Gingile denove aŭdis la mielan vokon de Ngede. Li memoris la bongustan mielon, kaj fervore sekvis la birdon denove. Post gvidado de Gingile laŭ la arbara rando, Ngede haltis por ripozi en granda ombrela dornarbo. “Ahh,” pensis Gingile. “La abelujo devas esti en ĉi tiu arbo.” Li rapide faris sian malgrandan fajron kaj komencis grimpi, la fumanta branĉo en liaj dentoj. Ngede sidis kaj rigardis.
Gingile anakwela, nakuganiza kuti ncifukwa cani saona njuci kuimba monga mwanthawizonse. “Kapena mphako ya njuci ili mukati mwa mtengo,” anaziganizila. Anayendelako pamwamba. Koma mwakuti aone mphako, anaonana ndi nyalugwe! Nyalungwe anakalipa kwambiri posokoneza tulo kwake. Nyalugwe anacepesa maso ake ndikusegula kamwa kulangiza meno yakuthwa.
Gingile grimpis, miranta kial li ne aŭdis la kutiman zumadon. “Eble la abelujo estas profunde en la arbo,” li pensis al si. Li tiris sin supren laŭ alia branĉo. Sed anstataŭ la abelujo, li fiksrigardis la vizaĝon de leopardo! Leopardo tre koleris pro la kruda interrompo de sia dormo. Ŝi duonfermis la okulojn kaj malfermis la buŝon por malkaŝi siajn tre grandajn kaj tre akrajn dentojn.
Antaŭ ol Leopardo povis ĵeti sin al Gingile, li rapidis suben laŭ la arbo. Pro hasto, li maltrafis branĉon, kaj alteriĝis peze sur la teron tordante sian maleolon. Li marŝis kiel eble plej rapide. Feliĉe por li, Leopardo ankoraŭ estis tro dormema por postkuri lin. Ngede, la Mielgvidisto, venĝis sin. Kaj Gingile lernis sian lecionon.
Ngati ana aGingile amvela nkhani ya Ngede, amakapasa ulemu kanyoni. Akacosa uci, amasiyako uci wambiri kuti musogoleli wa njuci adye!
Kaj do, kiam la infanoj de Gingile aŭdas la historion de Ngede, ili respektas la birdeton. Kiam ajn ili rikoltas mielon, ili certe lasas la plej grandan parton de la mielĉelaro por Mielgvidisto.
Zulu folktale
Wiehan de Jager
Sitwe Benson Mkandawire
Christine Mwanza
njanĝa
4-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
