Dan enn vilaz ki ti trouv lor flan montagn Kenya dan Lafrik Lest, enn tipti tifi ti pe travay dan bann karo avek so mama. Li ti apel Wangari.
En vilaĝo sur la deklivoj de la Monto Kenjo en Orienta Afriko, infanineto laboris en la kampoj kun sia patrino. Ŝia nomo estis Wangari.
Wangari ti extra kontan res deor. Dan so zardin legim familial, li ti pe fer trou dan later avek so maset. Li ti pe met bann ti lagrin dan later tied.
Wangari amis esti ekstere. En la manĝĝardeno de sia familio, ŝi disrompis la grundon per sia maĉeto. Ŝi premis semetojn en la varmetan teron.
So moman prefere pandan lazourne ti zis apre kouse soley. Kan ti pe fer tro nwar pou get bann plant, Wangari ti kone finn ariv ler pou retourn lakaz. Pou retourne, li ti bizin swiv bann tipti sime mins dan bann karo ek travers bann larivier.
Ŝia preferata horo de la tago estis tuj post la sunsubiro. Kiam la mallumo estis tro por vidi la plantojn, Wangari sciis ke venis la horo por hejmeniri. Ŝi sekvis the vojetojn tra la kampoj, trapasanta riverojn survoje.
Wangari ti enn zanfan intelizan ek li pa ti pe kapav atann pou al lekol. Me so mama ek so papa ti anvi ki li res lacaz pou ed zot. Kan li finn gagn set-an, so gran frer konvink so paran pou les li al lekol.
Wangari estis lerta infano kaj atendis senpacience studi lerneje. Sed ŝia patrino kaj patro volis ke ŝi restu hejmen por helpi ilin. Kiam ŝi estis sepjaraĝa, ŝia pli aĝa frato persvadis iliajn gepatrojn permesi ŝin eniri la lernejon.
Li ti kontan aprann. Wangari ti pe aprann plis ek sak liv li ti pe lir. Li ti pe travay telman bien dan lekol ki li finn invite pou aprann an Amerik. Wangari ti extra exsite. Li ti anvi konn ankor lor lemond.
Ŝi ŝatis lerni! Wangari lernis pli kaj pli de ĉiu libro legita. Ŝi faris tiom bone lerneje ke ŝi estis invitita studi en Usono. Wangari estis ekcitita! Ŝi volis scii pli pri la mondo.
Dan liniversite Aamerikin, Wangari finn aprann boukou nouvo zafer. Li finn aprann lor bann pie ek manier zot grandi. Ek sa finn fer li rapel kouma li finn grandi : li ti pe zwe avek so bann frer dan lonbraz bann pie dan Kenya so lafore manifik.
En la Usona universitato Wanari lernis multajn novajn aferojn. Ŝi studis plantojn kaj kiel ili kreskas. Kaj ŝi memoris kiel ŝi kreskis: ludanta kun ŝiaj fratoj in la ombro de la arboj en la belaj Kenjaj arbaroj.
Pli li ti pe aprann, pli li ti pe realize ki li ti kontan bann dimoun dan Kenya. Pli li ti pe aprann, pli li ti pe rapel so fwaye Afrikin.
Ju pli ŝi lernis, des pli ŝi konstatis ke ŝi amis la homojn de Kenjo. Ŝi volis ke ili estu feliĉaj kaj liberaj. Ju pli ŝi lernis, des pli ŝi memoris sian Afrikan hejmon.
Kan li finn terminn so letid, li finn retoun dan Kenya. Me so pei ti’nn sanze. Bann gran laferm ti kouver later lakanpagn. Bann madam ti nepli ena dibwa pou alim dife pou kwi manze. Bann dimoun ti pov ek bann zanfan ti touzour gagn fin.
Kiam ŝi finis siajn studojn, ŝi revenis al Kenjo. Sed ŝia lando ŝanĝiĝis. Grandegaj bienoj etendis tra la lando. Hominoj ne havis lignon por fari kuirfajrojn. La homoj estis malriĉaj kaj la infanoj malsatis.
Wangari ti kone ki bizin fer. Li finn montre bann madam kouma plant pie avek bann lagrin. Bann madam finn vann bann pie ek zot finn servi sa larzan-la pou nouri zot lafami. Bann madam-la ti bien kontan. Wangari finn ed zot pou santi zot pwisan ek for.
Wangari sciis kion fari. Ŝi instruis la hominojn kiel kreskigi arbojn de semoj. La inoj vendis la arbojn kaj uzis la monon por prizorgi siajn familiojn. La hominoj estis tre feliĉaj. Wangari helpis ilin senti potenca kaj forta.
Avek letan, bann nouvo pie finn transform an lafore, ek bann larivier finn rekoumans koule. Mesaz Wangari finn propaze partou dan Lafrik. Azordi, enn ta pie finn pouse ek lagrin Wangari.
Dum tempo pasis, novaj arboj kreskis arbaren, kaj la riveroj reekfluis. La mesaĝo de Wangari disvastiĝis tra Afriko. Hodiaŭ, milionoj da arboj kreskis de la semoj de Wangari.
Wangari finn travay dir. Partou dan lemond, bann dimoun finn trouve ek finn donn li enn pri renome. Pri-la apel pri Nobel de la pe ek li ti premie madam Afrikin ki finn gagn sa.
Wangari laboris diligente. Homoj ĉirkaŭ la mondo rimarkis, kaj donis al ŝi faman premion. Ĝi estas nomita la Pac-Premio de Nobel, kaj ŝi estis la unuan Afrikan hominon iam ricevi ĝin.
Wangari finn mor an 2011 me nou ankor pans li sak fwa nou trouv enn zoli pie.
Wangari mortis en 2011, sed ni povas pensi pri ŝi ĉiufoje ke ni vidas belan arbon.
Verkita de: Nicola Rijsdijk
Ilustrita de: Maya Marshak
Tradukita de: Shameem Oozeerally & MIE French Students
Nicola Rijsdijk
Maya Marshak
Shameem Oozeerally & MIE French Students
kreola (maŭrica)
3-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
