Sa se zistwar Ngede, enn zwazo roder dimiel, ek enn zenes gourman ki apel Gingile. Enn zour, alor ki Gingile ti pe lasas, li’nn tan Ngede ki ti pe kriye. Gingile inn koumans bave kan li’nn mazinn dimiel. Li’nn arete ek li’nn ekout bien, li’nn rode ziska li trouv zwazo-la lor bann brans ki ti lao so latet. Zwazo-la ti pe gazouye, « chitik, chitik chitik » alor ki li ti pe anvole pou al poz lor diferan pie. « Chitik, chitik chitik » li ti pe sante, ek li ti pe arete de tan-z-an-tan pou ki li sir ki Gingile ti pe swiv-li.
Jen la historio de Ngede, la Mielgvida Birdo, kaj avida junulo nomata Gingile. Unun tagon dum Gingile estis ĉasanta li aŭdis la vokon de Ngede. La buŝo de Gingile komencis akvumi pro la penso pri mielo. Li haltis kaj aŭskultis atente, serĉante ĝis li vidis la birdon en la branĉoj super sia kapo. “Ĉitik-ĉitik-ĉitik”, krakis la birdeto, dum li flugis al la sekva arbo, kaj la sekva. “Ĉitik, ĉitik, ĉitik”, li vokis, haltante de tempo al tempo por esti certa, ke Gingile sekvas.
Apre enn demi er-d-tan, zot inn ariv kot enn gro pie fig sovaz. Ngede ti pe sot-sot lor ban brans. Li’nn poz lor enn brans ek li’nn ris so latet ver Gingile kouma dir li pe rod dir-li : « Get li la ! Vini vit ! Kifer to pe pran tousa letan la ? » Gingile pa ti pe trouv mous dimiel depi anba me li’nn fer Negede konfians.
Post duonhoro ili atingis grandan sovaĝan figarbon. Ngede freneze saltetis inter la branĉoj. Li tiam staris sur unu branĉo kaj klinis sian kapon al Gingile kvazaŭ dirante, “Jen ĝi! Venu nun! Kio okupas vin tiom longe?” Gingile ne povis vidi iujn abelojn de sub la arbo, sed li fidis Ngede.
Alor Gingile finn poz so lans anba pie e li’nn ramas bann ti brans pou alim enn dife. Kan dife-la inn bien pran, li’nn met enn long dibwa sek omilie dife-la. Zot tou kone ki sa dibwa-la fer bookou lafime kan li brile. Li’nn tini dibwa-la dan so labous par so bout ki fre la ek li’nn koumans grinp lor pie.
Do Gingile demetis sian ĉaslancon sub la arbon, kunigis kelkajn sekajn branĉetojn kaj faris fajreton. Kiam la fajro bone brulis, li metis longan sekan bastonon en la koron de la fajro. Ĉi tiu ligno estis speciale konata fari multon da fumo dum ĝi brulis. Li komencis grimpi, tenante la malvarmetan finon de la fumanta bastono en siaj dentoj.
Enn ti mama apre, li’nn kapav tann son bann mous dimiel. Zot ti pe rantre-sorti depi enn trou dan pie-la, kot zot nik ti ete. Kan Gingile finn ariv kot nik-la, li’nn met dibwa lafime la dan trou-la. Bann mous dimiel finn sorti vit-vit, zot ti bien ankoler. Zot finn sove akoz zot pa kontan lafime, me avan sa zot finn bien pik Gingile.
Baldaŭ li aŭdis la laŭtan zumadon de la okupataj abeloj. Ili eniris kaj eliris el kavaĵo en la arbotrunko – sia abelujo. Kiam Gingile atingis la abelujon, li puŝis la fumantan finon de la bastono en la kavon. La abeloj elflugis, koleraj kaj kruelaj. Ili forflugis pro la fumon – sed ne antaŭ ol ili donis al Gingile dolorajn pikilojn!
Kan bann mous dimiel-la finn sorti, Gingile finn met so lame dan zot nik. So lame ti plin avek bann bout dipin dimiel, ti ena enn bon dimiel ki ti pe koule e ban larv-la ti gra e blan. Li’nn pran prekosion pou met sa bann bout-la dan kaba ki ti lor so zepol ek li’nn koumans desann.
Kiam la abeloj estis ekstere, Gingile puŝis siajn manojn en la neston. Li elprenis manplenojn da la peza mielĉelaro, gutanta per riĉa mielo kaj plena de dikaj, blankaj larvoj. Li metis la vaksaĵon zorge en la saketon, kiun li portis sur sian ŝultron, kaj komencis grimpi suben laŭ la arbo.
Ngede ti pe get tou seki Gingile ti pe fer avek linpasians. Li ti pe atann ki Gingile les enn gro bout dipin dimiel an sign remersiman pou so pister. Ngede ti pe anvol lor enn bann brans ki ti pli pre ar later. Finalman, Gingile ariv anba pie-la. Ngede dibout lor enn ros pre ar garson-la, e li atann so rekonpans.
Ngede fervore spektis ĉion, kion Gingile faris. Li atendis, ke li lasu dikan pecon de mielĉelaro kiel dankoferon al la Mielgvidisto. Ngede flirtis de branĉo al branĉo, pli kaj pli proksime al la tero. Fine Gingile atingis la fundon de la arbo. Ngede sidis sur rokon proksime al la knabo kaj atendis sian rekompencon.
Me Gingile teign dife-la, ramas so lans e retourn kot li ; li’nn ignor zwazo-la. Ngede ki ti ankole kriye « VIC-torr ! VIC-torr ! » Gingile arete, devizaz ti zwazo-la e li kas enn gran riye. « To le dimiel, mo kamwad ? Ha ! Me mwa ki’nn fer tou travay e ki’nn gagn pike. Kifer mo bizin partaz sa dimiel-la ar twa ? » E li ale. Ngede ti bien araze ! Sa pa ti enn manier pou tret li ! Me li pou aranz so kari kokas.
Gingile estingis la fajron, prenis sian lancon kaj ekmarŝis hejmen, ignorante la birdon. Ngede kolere vokis, “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile haltis, fiksrigardis la birdeton kaj laŭte ridis. “Vi volas iom da mielo, ĉu ne, mia amiko? Ha! Sed mi faris la tutan laboron kaj ricevis ĉiujn de la pikojn. Kial mi dividu iun el ĉi tiu dolĉa mielo kun vi?” Poste li ekiris. Ngede furiozis! Ĉi tio ne estis maniero trakti lin! Sed li venĝos.
Enn zour, plizier semenn apre, Gingile re tann lapel Ngede. Li remazinn sa bon dimiel-la e ankor enn fwa, li finn swiv zwazo-la avek linpasians. Apre ki li finn amenn Gingile ziska dan fon lafore, Ngede arete pou li repoz dan enn pie akasia. « Ahh, » Gingile finn panse. « Nik-la bizin dan sa pie-la. » Li alim so ti dife vit e li koumans grinpe ek brans lafime-la dan so labous. Ngede, asize get li.
Unun tagon plurajn semajnojn poste Gingile denove aŭdis la mielan vokon de Ngede. Li memoris la bongustan mielon, kaj fervore sekvis la birdon denove. Post gvidado de Gingile laŭ la arbara rando, Ngede haltis por ripozi en granda ombrela dornarbo. “Ahh,” pensis Gingile. “La abelujo devas esti en ĉi tiu arbo.” Li rapide faris sian malgrandan fajron kaj komencis grimpi, la fumanta branĉo en liaj dentoj. Ngede sidis kaj rigardis.
Gingile grinpe, li demann limem kifer li pa tann bourdonman ki abitie ena la. « Kapav nik-la bien dan fon pie-la, » li dir. Li mont lor enn lot brans. Me olie nik-la, li ariv fas a fas ar figir enn leopar ! Leopar-la ti bien ankoler ki so somey finn kase brit. Li ferm so lizie e ouver so labous pou montre so bann gro ledan bien pwint.
Gingile grimpis, miranta kial li ne aŭdis la kutiman zumadon. “Eble la abelujo estas profunde en la arbo,” li pensis al si. Li tiris sin supren laŭ alia branĉo. Sed anstataŭ la abelujo, li fiksrigardis la vizaĝon de leopardo! Leopardo tre koleris pro la kruda interrompo de sia dormo. Ŝi duonfermis la okulojn kaj malfermis la buŝon por malkaŝi siajn tre grandajn kaj tre akrajn dentojn.
Avan ki Leopar resi gagn Gingile, li finn degaze desann depi sa pie-la. Telman ki li ti prese, li’nn rat enn brans ek li’nn tom anba san okenn tapaz; so sevi finn vire. Erezman pou li, leopar-la ti ankor tro dan somey pou galoup deryer li. Ngede ti gagn so revans. E Gingile finn gagn so leson.
Antaŭ ol Leopardo povis ĵeti sin al Gingile, li rapidis suben laŭ la arbo. Pro hasto, li maltrafis branĉon, kaj alteriĝis peze sur la teron tordante sian maleolon. Li marŝis kiel eble plej rapide. Feliĉe por li, Leopardo ankoraŭ estis tro dormema por postkuri lin. Ngede, la Mielgvidisto, venĝis sin. Kaj Gingile lernis sian lecionon.
Koumsamem, kan bann zanfan Gingile tann zistwar Ngede, zot ena respe pou ti zwazo-la. Sak fwa ki zot al ramas dimiel, zot fer sir ki zot gard pli gro bout dipin-la pou pister-la !
Kaj do, kiam la infanoj de Gingile aŭdas la historion de Ngede, ili respektas la birdeton. Kiam ajn ili rikoltas mielon, ili certe lasas la plej grandan parton de la mielĉelaro por Mielgvidisto.
Verkita de: Zulu folktale
Ilustrita de: Wiehan de Jager
Tradukita de: Shameem Oozeerally & MIE French Students
Zulu folktale
Wiehan de Jager
Shameem Oozeerally & MIE French Students
kreola (maŭrica)
4-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
