Se te yon ti fi ki te wè an premye yon fòm dwòl nan distans lan.
Estis knabineto kiu unue vidis la misteran formon en la malproksimo.
Plis fòm nan tap vanse plis li wè ke se yon madanm gwo vant anpil kap mache sou yo.
Kiam la formo proksimiĝis, ŝi vidis ke ĝi estas tre graveda virino.
Ti fi a te timid men li te brav tou, li proche pi pre madanm nan. Moun yo ki te avèk li deside “Fòke nou kenbe li avèk nou,” Nou pral mete’l ak pitit li nan sekirite.”
Sinĝena sed kuraĝa, la knabineto proksimiĝis al la virino. “Ni devas teni ŝin kun ni,” la popolo de la knabineto decidis. “Ni gardos ŝin kaj ŝian infanon sekure.”
Madanm nan kòmanse gen tranche. “Pouse!” “Pote kouvèti!” “Dlo!” “Pouuuuusssssee !!!”
La infano baldaŭ ekvenis. “Puŝu!” “Alportu kovrilojn!” “Akvo!” “Puuuuuŝŝŝŝŝuuu!!!”
Men lè yo wè ti bebe a, yo tout sezi “Yon bourik?”
Sed kiam ili vidis la infaneton, ĉiuj saltis malantaŭen ŝokite. “Azeno?!”
Moun yo kòmanse diskite. “Nou te di nou tap kenbe manman an ak tout pitit li an sekirite kidonk se sa nou pral fè”. Men kèk lòt moun di “Bagay sa a pral bannou devenn!”
Ĉiuj ekdisputis. “Ni diris ke ni gardus la patrinon kaj la infanon sekure, kaj tion ni faros,” diris iuj. “Sed ili alportos al ni malbonŝancon!” diris aliuloj.
Se konsa, manman an vin jwenn li pou kont li ankò. Li pate konnen kisa pou’l te fè ak pitit dwòl sa a, kisa pou’l fè ak tèt li.
Kaj tiel la virino trovis sin sola denove. Ŝi demandis sin, kion ŝi faru kun tiu stranga infano. Ŝi demandis sin, kion ŝi faru kun si mem.
Li reyalize finalman ke se pitit li e ke li se manman an.
Sed finfine ŝi devis akcepti ke li estas ŝia infano kaj ŝi estas lia patrino.
Si pitit la pate grandi sa pa ta yon pwoblèm men pitit lan kòmanse grandi, grandi jis li pa te kapab rete sou do manman’l ankò. Malgre tout sa li fè li pat kapab aji tankou yon moun. Manman an te fatige ak tris toutan. Gen defwa li fè timoun lan travay tankou yon bèt.
Nu, se la infano restis same malgranda, ĉio eble okazus alie. Sed la azeninfano grandiĝis kaj grandiĝis, ĝis li ne plu trovisi lokon sur la dorso de sia patrino. Kaj kiom ajn li klopodis, li ne povis konduti sin kiel homo. Lia patrino estis ofte laca kaj ĉagrenita. Iufoje ŝi devigis lin fari bestan laboron.
Bourik lan kòmanse fache. Li pat ka fè yon pa kita yon pa nago. Yon jou, li te si tèlman fache ke li jete manman’l atè anba kout pye.
Konfuzo kaj kolero kreskiĝis en Azeno. Li ne faru ĉi tion kaj li ne faru tion ĉi. Li ne kondutu sin tiel kaj li ne kondutu sin tiel. Li tiel koleriĝis ke iutage li piedbatis sian patrinon al la tero.
Bourik la vin wont sa’l fè a enpi li tonbe kouri, kouri, kouri.
Azeno pleniĝis de honto. Li forkuris tiom malproksimen kaj tiom rapide kiom li povis
Lannwit tonbe, bourik la pèdi. “Hi han?” li di tou ba nan fè nwa a. “Hi han” li tande vwa li ap repete. Li te pou kont li. Li mete kò li tankou yon boul enpi li tonbe dòmi ajite.
Kiam li ĉesis kuri, estis jam nokto, kaj Azeno perdiĝis. “I-a?” li flustris al la mallumo. “I-a?” ĝi resonis al li. Li estis sola. Li buklis sin strikte en pilkoformo kaj eniris profundan kaj maltrankvilan dormadon.
Lè li leve li wè yon mesye dwòl kap fikse li. Li gade granmoun nan nan je enpi li kòmanse santi yon ti espwa.
Azeno vekiĝis kaj vidis strangan maljunulon, kiu fikse rigardis lin desupre. Li rigardis en la okulojn de la maljunulo kaj eksentis iom da espero.
Bourik lan ale rete kay granmoun nan ki aprann li plizyè jan pou li degaje’l viv. Bourik lan koute, li aprann e li fè sa granmoun nan di li. Yonn ede lòt enpi yo ri ansanm.
Azeno restis kun la maljunulo, kiu instruis lin pri multaj diversaj manieroj vivteni sin. Azeno aŭskultis kaj lernis, samkiel la maljunulo. Ili helpis unu la alian, kaj ili kune ridis.
Yon maten, granmoun nan mande bourik la pou li pote’l sou tèt yon mòn.
Iun matenon la maljunulo petis Azeno-n porti lin al montopinto.
Granmoun lan ak bourik lan tonbe dòmi sou tèt mòn sa a. Bourik lan reve ke manman’l te malad, li tap rele li. Lè li leve …
Alte inter la nuboj ili dormiĝis. Azeno sonĝis, ke lia patrino malsanas kaj vokis lin. Kaj tiam li vekiĝis…
… nyaj yo te disparèt ansanm ak granmoun lan.
… la nuboj estis malaperintaj, kune kun lia amiko, la maljunulo.
Kidonk, Bourik la te konnen sa pou’l te fè.
Azeno finfine sciis, kion fari.
Li jwenn manman li kite pou kont li ak anpil lapenn. Yo gade yon lòt nan grenn je pandan yon bon moman enpi manman louvri de bra li pou’l akeyi pitit li.
Azeno trovis sian patrinon, solan kaj funebrantan sian perditan infanon. Ili fikse rigardis unu la alian longtempe. Kaj tiam forte brakumis unu la alian.
Bourik la ak manman’l grandi ansanm enpi piti piti lòt moun nan fanmi an vin kòmanse viv nan zòn la.
La azeninfano kaj lia patrino kreskis kunen kaj trovis multajn manierojn vivi kune. Iom post iom aliaj familioj ekloĝis ĉirkaŭe.
Verkita de: Lindiwe Matshikiza
Ilustrita de: Meghan Judge
Tradukita de: ACE Haiti-University of Notre Dame USA
Lindiwe Matshikiza
Meghan Judge
ACE Haiti-University of Notre Dame USA
kreola (haitia)
3-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
