Sa a se istwa Ngede, yon gid siwo myèl, ak yon jenn gason visye ke yo rele Gingile. Yon jou pandan Gingile al lachas li tande yon apèl Ngede. Bouch Gingile kòmanse koule dlo lè li sonje siwo myèl la. Li kanpe pou’l koute pi byen, li chache jis li wè zwazo a sou pyebwa a sou tèt li. “Chitik-chitik-chitik,” ti zwazo an tap chante. Li kontinye vole sou lòt pyebwa a “Chitik, chitik, chitik,” li kanpe tanzantan pou’l gade si Gingile tap swiv li.
Jen la historio de Ngede, la Mielgvida Birdo, kaj avida junulo nomata Gingile. Unun tagon dum Gingile estis ĉasanta li aŭdis la vokon de Ngede. La buŝo de Gingile komencis akvumi pro la penso pri mielo. Li haltis kaj aŭskultis atente, serĉante ĝis li vidis la birdon en la branĉoj super sia kapo. “Ĉitik-ĉitik-ĉitik”, krakis la birdeto, dum li flugis al la sekva arbo, kaj la sekva. “Ĉitik, ĉitik, ĉitik”, li vokis, haltante de tempo al tempo por esti certa, ke Gingile sekvas.
Apre yon demi èdtan, yo rive pre yon gwo pye fig frans. Ngede sote san gade dèyè sou branch yo. Lè fini li rete sou yon grenn branch epi li balanse tèt li tankou si lap di, “Men li! Vini non! Vini kounyè a, kisa kap pran konsa a ?” Gingile pat kapab wè anyen anba pyebwa a men li fè Ngede konfyans.
Post duonhoro ili atingis grandan sovaĝan figarbon. Ngede freneze saltetis inter la branĉoj. Li tiam staris sur unu branĉo kaj klinis sian kapon al Gingile kvazaŭ dirante, “Jen ĝi! Venu nun! Kio okupas vin tiom longe?” Gingile ne povis vidi iujn abelojn de sub la arbo, sed li fidis Ngede.
Se konsa Gingile depoze fizil lachas li anba pyebwa a, li rasanble kèk ti mòso branch enpi li limen yon ti dife. Lè dife an byen pran, li mete yon frenn byen long nan mitan dife a. Tout moun konnen ke bwa sa a fè anpil lafimen lè lap boule. Nedge kòmanse grenpe pyebwa a ak baton lafimen an nan dan li.
Do Gingile demetis sian ĉaslancon sub la arbon, kunigis kelkajn sekajn branĉetojn kaj faris fajreton. Kiam la fajro bone brulis, li metis longan sekan bastonon en la koron de la fajro. Ĉi tiu ligno estis speciale konata fari multon da fumo dum ĝi brulis. Li komencis grimpi, tenante la malvarmetan finon de la fumanta bastono en siaj dentoj.
Nan yon ti moman, li kòmanse tande bwi zèl gèp yo kap travay. Yo rantre soti nan yon trou ki nan kò pyebwa a – nich yo. Lè Gingile rive tou pre li kòmanse balanse baton lafimen nan trou pyebwa a. Gèp yo kouri soti men yo te fache anpil. Yo vole ale paske yo pat renmen lafimen an - men anvan sa a yo pike Gingile byen fò!
Baldaŭ li aŭdis la laŭtan zumadon de la okupataj abeloj. Ili eniris kaj eliris el kavaĵo en la arbotrunko – sia abelujo. Kiam Gingile atingis la abelujon, li puŝis la fumantan finon de la bastono en la kavon. La abeloj elflugis, koleraj kaj kruelaj. Ili forflugis pro la fumon – sed ne antaŭ ol ili donis al Gingile dolorajn pikilojn!
Lè gèp yo fin sòti, Gingile mete men’l anndan nich la. Li pran yon pengn pou’l retire gwo ponyen siwo myèl rich ak tout grès blan anndan li. Li mete peny an ak prekosyon nan bèg ka ke li te gen sou zepòl li enpi li kòmanse redesann pyebwa a.
Kiam la abeloj estis ekstere, Gingile puŝis siajn manojn en la neston. Li elprenis manplenojn da la peza mielĉelaro, gutanta per riĉa mielo kaj plena de dikaj, blankaj larvoj. Li metis la vaksaĵon zorge en la saketon, kiun li portis sur sian ŝultron, kaj komencis grimpi suben laŭ la arbo.
Ngede tap swiv ak anpil atansyon tout sa Gingile tap fè. Li tap tann ke Ngede bay li yon gwo mòso siwo myèl gra a enpi pou’l ta di li mèsi. Ngede desann branch yo rapid rapid jis li rive tou pre atè a. Lè Gingile rive anba nèt, Ngede te kanpe sou yon wòch tou pre lap tann rekonpans li.
Ngede fervore spektis ĉion, kion Gingile faris. Li atendis, ke li lasu dikan pecon de mielĉelaro kiel dankoferon al la Mielgvidisto. Ngede flirtis de branĉo al branĉo, pli kaj pli proksime al la tero. Fine Gingile atingis la fundon de la arbo. Ngede sidis sur rokon proksime al la knabo kaj atendis sian rekompencon.
Men, Gingile etenn dife a, li ranmase frenn li epi li kòmanse mache pou’l ale lakay li san’l pa okipe zwazo a. Ngede byen fache tonbe rele “VIK-torr! VIK-torrr!” Gingile kanpe, li gade ti zwazo a enpi li pete ri “Ou vle yon ti siwo myèl zanmi mwen? Ha! Men se mwen ki fè tout travay la enpi ki pran tout piki yo. Poukisa pou’m ta ba ou menm yon ti kras nan bèl siwo myèl sa a?” Enpi, li kontinye mache. Ngede te fache serye! Se pa konsa pou yo boule avèk li! Li deside pran vanjans li sou Gingile.
Gingile estingis la fajron, prenis sian lancon kaj ekmarŝis hejmen, ignorante la birdon. Ngede kolere vokis, “VIC-torr! VIC-torrr!” Gingile haltis, fiksrigardis la birdeton kaj laŭte ridis. “Vi volas iom da mielo, ĉu ne, mia amiko? Ha! Sed mi faris la tutan laboron kaj ricevis ĉiujn de la pikojn. Kial mi dividu iun el ĉi tiu dolĉa mielo kun vi?” Poste li ekiris. Ngede furiozis! Ĉi tio ne estis maniero trakti lin! Sed li venĝos.
Yon jou, plizyè semèn pita, Gingile tande yon lòt apèl Ngede pou siwo myèl. Li sonje bon gou siwo myèl la enpi li swiv ti zwazo a yon lòt fwa ankò. Lè ti zwazo a fin mennen Gingile nan rebò rakbwa a, Ngede kanpe pou’l pran yon ti repo anba yon pye pikan. “Ah, gen lè se la nich la ye” Gingil byen vit fè ti dife epi li kòmanse grenpe pyebwa a ak branch lafimen an nan dan li. Ngede chita lap gade.
Unun tagon plurajn semajnojn poste Gingile denove aŭdis la mielan vokon de Ngede. Li memoris la bongustan mielon, kaj fervore sekvis la birdon denove. Post gvidado de Gingile laŭ la arbara rando, Ngede haltis por ripozi en granda ombrela dornarbo. “Ahh,” pensis Gingile. “La abelujo devas esti en ĉi tiu arbo.” Li rapide faris sian malgrandan fajron kaj komencis grimpi, la fumanta branĉo en liaj dentoj. Ngede sidis kaj rigardis.
Pandan Gingile ap grenpe lap mande tèt li poukisa li pa tande bwi zèl gèp yo kap travay. “Petèt nich la nan fon pyebwa a,” li vin reflechi. Li monte sou yon lòt branch men olye nich la li jwenn bappoubap ak yon leyopa! Leyopa a pat kontan paske li tap dòmi lè yo vin deranje li. Li plise je’l enpi li louvri bouch li byen gran pou’l montre gwosè ak lajè dan li.
Gingile grimpis, miranta kial li ne aŭdis la kutiman zumadon. “Eble la abelujo estas profunde en la arbo,” li pensis al si. Li tiris sin supren laŭ alia branĉo. Sed anstataŭ la abelujo, li fiksrigardis la vizaĝon de leopardo! Leopardo tre koleris pro la kruda interrompo de sia dormo. Ŝi duonfermis la okulojn kaj malfermis la buŝon por malkaŝi siajn tre grandajn kaj tre akrajn dentojn.
Gingile kouri desann pyebwa anvan Leyopa a bay li yon kout pat. Nan prese li te manke yon branch, li ateri ak yon gwo bwi enpi li foule pye li. Li pati kouri sou vye pye an. Chans pou li leyopa a te gen dòmi nan je’l. Se konsa gid siwo myèl la pran vanjans li. Gingile aprann leson li.
Antaŭ ol Leopardo povis ĵeti sin al Gingile, li rapidis suben laŭ la arbo. Pro hasto, li maltrafis branĉon, kaj alteriĝis peze sur la teron tordante sian maleolon. Li marŝis kiel eble plej rapide. Feliĉe por li, Leopardo ankoraŭ estis tro dormema por postkuri lin. Ngede, la Mielgvidisto, venĝis sin. Kaj Gingile lernis sian lecionon.
Kidonk, lè pitit Gingile tande istwa Ngede a yo respete ti zwazo a. Lè yal rekòlte myèl yo toujou kite pigwo mòso a pour Gid siwo myèl la.
Kaj do, kiam la infanoj de Gingile aŭdas la historion de Ngede, ili respektas la birdeton. Kiam ajn ili rikoltas mielon, ili certe lasas la plej grandan parton de la mielĉelaro por Mielgvidisto.
Verkita de: Zulu folktale
Ilustrita de: Wiehan de Jager
Tradukita de: ACE Haiti-University of Notre Dame USA
Zulu folktale
Wiehan de Jager
ACE Haiti-University of Notre Dame USA
kreola (haitia)
4-a nivelo
Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.
