Elŝuti PDF-on
Reiri al la rakontolisto

Magozwe Magozwe

Verkita de Lesley Koyi

Ilustrita de Wiehan de Jager

Tradukita de Eunice Mukonde-Mulenga

Lingvo bemba

Nivelo 5-a nivelo

Laŭtlegi la tutan rakonton Sonregistraĵo por tiu ĉi rakonto ankoraŭ mankas.


Mwi tauni lya Nairobi, ukutali nendupwa, kwaleeikala abalumendo abaabula indupwa. Baaleeikalafye cikulu bwaca. Uluceelo lumo, abalumendo baaleelonga impasa shabo panuma yakulala mumpepo mumbali yanshila. Ukubomfya ifisooso, baalikoseshe umulilo pakutamye mpepo. Pali ili bumba paali Magozwe. Ewaali umwaice saana.

En la okupata urbo Najrobo, malproksime de zorgema vivo hejme, loĝis grupo de senhejmaj knaboj. Ili bonvenigis ĉiun tagon kiel ajn ĝi venis. Unu mateno, la knaboj pakis siajn matojn post dormado sur malvarmaj trotuaroj. Por forpeli la malvarmon ili ekbruligis fajron per rubo. Inter la grupo de knaboj estis Magozwe. Li estis la plej juna.


Ilyo abafyashi bakwa Magozwe baafwile, aalifye neemyaka isaano. Aile mukwikala na banalume. Banalume tabapooseleko amaano kumwana. Magozwe tabaaleemupeela ifyakulya fyakumanina. Baaleemupupeela incito shakubomba ishingi.

Kiam la gepatroj de Magozwe mortis, li havis nur kvin jarojn. Li iris loĝi kun sia onklo. Ĉi tiu viro ne zorgis pri la infano. Li ne donis al Magozwe sufiĉe da manĝaĵo. Li igis la knabon multe labori.


Nga Magozwe ati epushe neelyo ukuilishanya, banalume baaleemuma. Ilyo Magozwe aipwishe palwa kuya kusukulu, banalume baalimumine nookutila, “Iwe taumfwa. Tapali ico wingasambilila.” Panuma yamyaka itatatu iya kumusunga ifi, Magozwe aalibuutwike ukufuma pang’anda yabanalume. Aambile ukwikala mumusebo.

Se Magozwe plendis aŭ demandis, lia onklo batis lin. Kiam Magozwe petis, ĉu li povas iri al lernejo, lia onklo batis lin kaj diris: “Vi estas tro stulta por lerni ion ajn.” Post tri jaroj de ĉi tiu traktado Magozwe forkuris de sia onklo. Li ekloĝis surstrate.


Ukwikala pamusebo kwali ukwayafya kabili abalumendo abengi baaleecuula cila bushiku pakusanga icakulya. Inshiku shimo baaleebooma, shimbi baaleebeekata kuli bakapokola. Nga baalwaala takwaleeba aba kubaafwa. Ulupiya baaleesanga mukulombalomba, mukushitisha amapulasitiki nafimbi elwaleebaafwilishako. Ubuumi bwalyafisheko pantu amabumba yambi aya balumendo yaaleefwaya ukupoka incende shapusanapusana mutauni.

Strata vivo estis malfacila kaj la plej multo de la knaboj luktis ĉiutage nur por akiri manĝon. Foje ili estis arestitaj, foje batitaj. Kiam ili estis malsanaj, estis neniu por helpi. La grupo dependis de la malmulta mono, kiun ili akiris de almozpetado, kaj de vendado de plastoj kaj aliaj reciklado. La vivo estis eĉ pli malfacila pro bataloj kun rivalaj grupoj, kiuj volis regi partojn de la urbo.


Bushiku bumo ilyo Magozwe aleefwayafwaya mufisooso, asangile ibuuku ilyakale ilyalepauka. Afumisheko ifiko aalibikile namwisaaka. Cila bushiku, aleefumya ibuuku nookwamba ukulolesha pafikope. Taishibe ukubelenga.

Iun tagon, dum Magozwe trarigardis la rubujojn, li trovis malnovan ĉifonan rakontolibron. Li purigis la malpuraĵon de ĝi kaj metis ĝin en sian sakon. Ĉiutage poste li elprenis la libron kaj rigardis la bildojn. Li ne sciis kiel legi la vortojn.


Ifikope fyaleelanga umulumendo uwaishileba kensha wandeke ilyo aakulile. Magozwe aleeloota namukasuba palwakuba kensha wandeke. Inshita shimo aleemona ukuti emulumendo wine uwa mwibuku.

La bildoj rakontis la historion de knabo, kiu fariĝis piloto. Magozwe revus esti piloto. Foje, li imagis, ke li estas la knabo en la rakonto.


Kwalitaleele kabili Magozwe aiminine pamusebo aleelombalomba. Umwaume umo aishile mupeepi napo aali. “Uli shaani? Nine Thomas. Momba mupeepi napano, pancende wingapoka icakulya,” efyo atiile. Asontele kung’anda yayeelo noomutenge wabuluu. “Ninjishiba, walaayapoka ifyakulya?” efyo aipwishe. Magozwe aloleeshe umwaume elyo aloleeshe kung’anda. “Limbi ndeeya,” efyo aaswike afumanapo.

Malvarmis kaj Magozwe staris sur la vojo almozpetante. Viro iris al li. “Saluton, mi estas Tomaso. Mi laboras proksime ĉi tie, en loko, kie vi povas havi ion por manĝi,” diris la viro. Li indikis flavan domon kun blua tegmento. “Mi esperas, ke vi iros tien por iom manĝi?” li demandis. Magozwe rigardis la viron, kaj poste la domon. “Eble,” li diris, kaj foriris.


Imyeshi yakonkelepo, abalumendo baalibeeleshe ukumona Thomas. Alitemenwe ukulanda nabantu makamaka abaleeikala mumusebo. Thomas aleeumfwa amalyashi ya bantu aba. Aali uuposa amano kufintu kabili uwacikuuku noomucinshi. Abalumendo bamo, baambile ukuya kung’anda yayeelo nabuluu mukupoka ifyakulya akasuba.

Dum la sekvaj monatoj, la senhejmaj knaboj kutimis vidi Tomason. Li ŝatis paroli kun homoj, precipe homoj surstrate. Tomaso aŭskultis la rakontojn pri la vivoj de homoj. Li estis serioza kaj pacienca, neniam malĝentila aŭ senrespekta. Iuj el la knaboj komencis iri al la flava kaj blua domo por manĝi tagmeze.


Magozwe aikele mumbali yanshila aleetamba ifikope mwibuuku lyakwe ilyo Thomas aishileeikala mupeepi nawene. “Lileelanda pali cinshi ilyashi?” efyo Thomas aipwishe. “Lileelanda pamulumendo uwasangwike kensha wandeke,” efyaaswike Mazongwe. “Naani ishina umulumendo?” Thomas aipwishe. “Katwishi, nshaishiba ukubelenga,” efyaaswike Mazongwe panoono.

Magozwe sidis sur la trotuaro rigardante sian bildlibron, kiam Tomaso sidiĝis apud li. “Pri kio temas la rakonto?” demandis Tomaso. “Temas pri knabo, kiu fariĝas piloto,” respondis Magozwe. “Kiel nomiĝas la knabo?” demandis Tomaso. “Mi ne scias, mi ne scias legi,” diris Magozwe mallaŭte.


Ilyo baakumeene, Magozwe atendeke ukweba Thomas ilyashi pa buumi bwakwe. Amwebele ifyo abuutwike ukufuma kuli banalume. Thomas taalaandile ifingi kabili taebele Magozwe ifyakucita leelo aleeumfwikishafye. Limolimo baleelanshanya ilyo baleelya mung’anda yamutenge wabuluu.

Kiam ili renkontiĝis, Magozwe komencis rakonti sian propran historion al Tomaso. Ĝi estis la rakonto de lia onklo kaj kial li forkuris. Tomaso ne multe parolis, kaj li ne diris al Magozwe kion fari, sed li ĉiam aŭskultis atente. Foje ili parolis dum ili manĝis ĉe la domo kun la blua tegmento.


Ilyo Magozwe aali nemyaka ikumi Thomas alimupeele ibuuku. Ibuuku lyali pamulumendo wamumushi uwaleeteya umupila uwalumbwike saana. Thomas alimubelengele Magozwe ili lyashi imiku iingi mpakafye bushiku bumo atiile, “Ndetontonkanyefyo ulingile ukutampeesukulu pakuti usambilile ukubelenga. Uleetontonkanyapo shani?” Thomas atiile alishibepo incende uko abaana benga laala nookuya kusukulu.

Proksime al la deka naskiĝtago de Magozwe, Tomaso donis al li novan rakontolibron. Ĝi estis rakonto pri vilaĝa knabo, kiu kreskis esti fama futbalisto. Tomaso legis tiun rakonton al Magozwe multfoje, ĝis unu tago li diris, “Mi pensas, ke venis la tempo, por vi iri al lernejo kaj lerni kiel legi. Kion vi pensas?” Tomaso klarigis, ke li scias pri loko, kie infanoj povas loĝi kaj iri al lernejo.


Magozwe atontonkenye pancende ukwakulaala kabili nookuya kusukulu. Nga limbi ifyo banalume bamwebele ati toomfwa teeti asambilile icili conse fyaciine? Nga cakuti kulya kuncende bamuuma? Alitiinine. “Limbi cawamapo ukutwalilila ukwikala mumusebo,” efyaatontonkenye.

Magozwe pensis pri ĉi tiu nova loko, kaj pri irado al lernejo. Kaj kio se lia onklo pravus kaj li estus tro stulta por lerni ion ajn? Kio se ili batus lin ĉe ĉi tiu nova loko? Li timis. “Eble estas pli bone resti loĝanta sur la strato,” li pensis.


Aebele Thomas ati aali no mwenso. Thomas alimwebekesha ati akeekala bwino kuncende ilya.

Li dividis siajn timojn kun Tomaso. Post iom da tempo la viro trankviligis la knabon, ke la vivo povus esti pli bona ĉe la nova loko.


Lyene Magozwe aile mukwikala mumuputule mung’anda yamutenge wagilini. Aleeikalamo na balumendo babili bambi. Bonse pamo abaana baali ikumi abaleeikala muli ilya ng’anda. Elyo naba Baamaama Cissy nabalume baabo neembwa shitatu, puushi elyo neembushi iikote.

Kaj tiel Magozwe translokiĝis en ĉambron en domo kun verda tegmento. Li dividis la ĉambron kun du aliaj knaboj. Entute estis dek infanoj loĝantaj en tiu domo. Kune kun onklino Cissy kaj ŝia edzo, tri hundoj, kato, kaj maljuna kapro.


Magozwe alyambile isukulu kabili lyalikosele. Fingi ashaishibe ifyo aalingile ukwishiba pakuti alingane nabanankwe. Limolimo aleefwaya ukuleka. Leelo pamulandu weetontonkanyo pali kensha wandeke nakateya wamupila abamumabuuku yakwe, taalekele nga filya fine nabo bashalekele.

Magozwe komencis lernejon kaj ĝi estis malfacila. Li havis multon por lerni post malfrua komenco. Foje li volis rezigni. Sed li pensis pri la piloto kaj la futbalisto en la rakontolibroj. Kiel ili, li ne rezignis.


Magozwe aikeele panse mulubansa lwang’anda yamutenge wagilini, aleebelenga ibuuku lya kusukulu. Elyo Thomas aikeele mupeepi nankwe. “Lilelanda pali cinshi ilyashi?” Thomas aipwishe. “Lileelanda pamulumendo asangwike kafundisha,” efyaaswike Magozwe. “Naani ishina umulumendo?” efyaipwishe Thomas. “Ishina lyakwe ni Magozwe,” efyaaswike Magozwe aleemwentula.

Magozwe sidis en la korto ĉe la domo kun la verda tegmento, legante rakontolibron de la lernejo. Tomaso venis kaj sidis apud li. “Pri kio temas la rakonto?” demandis Tomaso. “Temas pri knabo, kiu fariĝas instruisto,” respondis Magozwe. “Kiel nomiĝas la knabo?” demandis Tomaso. “Li nomiĝas Magozwe,” diris Magozwe ridetante.


Verkita de: Lesley Koyi
Ilustrita de: Wiehan de Jager
Tradukita de: Eunice Mukonde-Mulenga
Lingvo: bemba
Nivelo: 5-a nivelo
Fonto: Magozwe el la Afrika Rakontolibro
Krea Komunaĵo Permesilo
Ĉi tiu verko estas disponebla laŭ la permesilo Krea Komunaĵo Atribuite 4.0 Tutmonda.
Legi pliajn rakontojn de la 5-a nivelo:
Opcioj
Reiri al la rakontolisto Elŝuti PDF-on